Dit jaar viert Emmaus Langeweg haar 50 jarig bestaan. Op Tweede Pinksterdag 1971 droegen de kapucijnen hun klooster in Langeweg over aan de Emmausbeweging Hiermee kwam een einde aan een geschiedenis van bijna een eeuw. In 1874 vestigden de kapucijnen zich in het toenmalige Slikgat. Mede door toedoen van de kapucijnen kreeg het dorp een nieuwe naam: Langeweg. Onder deze naam schreef deze kleine West-Brabantse plaats geschiedenis in de kapucijnerorde. Velen volgden hier het kleinseminarie totdat deze opleiding na de Tweede Wereldoorlog verhuisde naar Oosterhout waar het zich ontwikkelde tot een categoriaal gymnasium, het huidige Sint-Oelbertgymnasium.
Sinds 1997 is Fred Huneker coördinator van Emmaus Langeweg. Fred komt uit Heemskerk. “Ik hoorde voor de eerste keer over de Emmausbeweging toen ik op de middelbare school zat,” vertelt hij. “Ik las in de KRO-gids een artikel over Emmaus Langeweg en Abbé Pierre en dat triggerde mij toen al. Na het voltooien van mijn middelbare school wilde ik ontwikkelingshulp gaan doen en ben ik in Wageningen niet-westerse agrarische sociologie gaan studeren. De studie verliep op zich goed maar ik vond er geen bevrediging in. Tijdens een jaar bezinning ben ik met een groep begonnen met een Emmausvestiging in Wageningen. Dat liep zo goed dat er van studeren niet veel meer kwam,” lacht hij. “Twaalf jaar heb ik dit gedaan. Daarna nam ik wat afstand. Toen het in de jaren negentig in Langeweg wat minder ging ben ik gevraagd hier coördinator te worden.”
“We leggen geen gelofte van armoede af. De kapucijnen behoren tot de bedelordes. Dat doen wij niet. Wij werken zelf voor ons onderhoud.”
“In Nederland bestaan veertien Emmausgroepen met in totaal 20 vestigingen. Zij werken samen onder de naam Emmaus Nederland, een platform voor ontmoeting, vorming en scholing. Deze organisatie is een onderdeel van de internationale koepel. Huneker: “De Emmausbeweging is gesticht door Abbé Pierre, een Franse priester die in 2007 overleed. Oorspronkelijk behoorde hij tot de kapucijnen maar wegens zijn, volgens de orde althans, zwakke gezondheid moest hij de orde verlaten. Door hem leeft veel franciscaans gedachtegoed in de Emmausbeweging verder. We kiezen voor een eenvoudig en sober leven en werken met en voor de mensen aan de onderkant van de samenleving. Er zijn ook verschillen,” aldus Huneker. “We leggen geen gelofte van armoede af. De kapucijnen behoren tot de bedelordes. Dat doen wij niet. Wij werken zelf voor ons onderhoud.”
“Door dat werk spreken we ze aan op hun talenten. Het verrichten van arbeid is belangrijk voor het ontwikkelen van eigenwaarde en zingeving.”
Fred Huneker legt kort het verschil tussen de Emmausbeweging en de Beweging voor de Vierde Wereld uit. “Abbé Pierre en Joseph Wresinski, de stichter van de Vierde Wereldbeweging, waren tijdgenoten en zielsverwanten. De Vierde Beweging is in dezelfde periode ontstaan als de Emmausbeweging. Het verschil is dat Abbé Pierre dak- en thuislozen bij elkaar bracht in woongemeenschappen terwijl père Wresinski de mensen in hun eigen situatie benaderde. Momenteel hebben wij vijftien bewoners. We kennen geen vaste verblijfstijden. Ze leven met ons mee zolang het voor hen zelf goed is en zolang het Emmaus dient. Wanneer mensen bij ons komen, hebben ze vaak een rugzak aan problemen. Ze moeten drie tot zes maanden wennen aan de groep en aan het werkritme. Als ze eenmaal bij ons zijn melden zich vaak schuldeisers. Dat gebeurt meestal vrij snel. We hebben dan ook goede contacten met de sociale dienst en de schuldhulpverlening. Het meeste werk gebeurt in de kringloopwinkel. Met de kringloopwinkel verdienen we ook ons geld. Daarnaast is er werk in het huishouden, in de tuin en aan het onderhoud van de gebouwen. Door dat werk spreken we ze aan op hun talenten. Het verrichten van arbeid is belangrijk voor het ontwikkelen van eigenwaarde en zingeving. Zingeving is erg belangrijk. Het is van belang dat je iets betekent voor anderen. Gemiddeld verblijven mensen drie jaar bij ons.”
“In de Emmausbeweging beschouwen we geloof als een persoonlijke zaak. Er is ruimte voor religie maar als organisatie zijn we neutraal. Dat ligt in de lijn van Abbé Pierre die een humanitaire organisatie oprichtte. Er zijn wel Emmausgroepen die een religieus stempel hebben maar dat geldt niet voor het geheel,” aldus Fred.
“Er is veel behoefte aan plekken als deze”
“De nood is hoog. Verschillende instanties verwijzen mensen naar ons door. Er staat nooit een kamer leeg. Soms komen ze zelf. Vroeger gebeurde dit regelmatig via een pastoor of iemand van de kerk maar dit gebeurt steeds minder. Ook hier merk je dat de betekenis van de kerk afneemt. Vroeger, toen er in Langeweg nog een kerk was, hadden we ook contacten met de parochie. Nu het kerkelijk leven is verplaatst naar Zevenbergschen Hoek, is dit minder.”
“Er is veel behoefte aan plekken als deze,” meent Fred Huneker. “Bij gelegenheid van ons vijftigjarig bestaan werven we fondsen om op ons terrein vijf nieuwe wooneenheden te realiseren. We proberen het geld bij elkaar te krijgen met giften van fondsen, ordes en congregaties, bedrijfsleven en particulieren.”
“Ondanks dat is er reden tot zorg. Momenteel hebben we naast de vestiging in Langeweg ook een kringloopwinkel aan de Veilingkade te Breda. We werken met enkele professionals en een grote groep vrijwilligers. Deze professionals verdienen het minimumloon. In Langeweg, in Nederland maar ook in landen als Frankrijk zien we dat de mensen die de leiding hebben in de groepen vergrijzen. Dat is zorgelijk. Emmaus is daarom op zoek naar jongere mensen die zich willen verbinden aan een van de woon-werkgemeenschappen en de leiding op zich willen nemen. Veel mensen zoeken naar zingeving maar de stap naar Emmaus is vaak iets te groot.” Aan tweedehands materiaal komen is minder moeilijk volgens Huneker. “Mensen brengen voldoende spullen, ook als ze kleiner gaan wonen. We gooien vaak meer weg dan ons lief is.”
- Bij gelegenheid van het vijftig jarig bestaan van Emmaus Langeweg verscheen het boek Mensen maken Emmaus: 50 jaar samen actief voor de idealen van Emmaus Langeweg (2021).
Fred Huneker: “Het verrichten van arbeid is belangrijk voor het ontwikkelen van eigenwaarde en zingeving. Zingeving is erg belangrijk. Het is van belang dat je iets betekent voor anderen.” – Foto’s en interview: Hans de Jong
