De nieuwste encycliek ‘Laudato Si’ van paus Franciscus trekt wereldwijd de aandacht en speelt zelfs een rol in de aanloop naar de klimaattop die in Parijs van 30 november tot en met 11 december 2015 plaatsvindt. De bisschopshuisbijeenkomst voor pastorale beroepskrachten op 5 oktober over deze encycliek werd dan ook druk bezocht.
Frans Verkleij, pastoraal werker in de parochie van de H. Augustinus in Breda en bioloog, en Jos de Kreek, medewerker voor projecten van het bisdom en verantwoordelijk voor de ICT van het bisdomkantoor, verzorgden de inleidingen. Frans Verkleij presenteerde de encycliek, terwijl Jos de Kreek inging op de praktische toepassingen van de boodschap van de paus.
Analyse
In de encycliek analyseert paus Franciscus wat er met ons gemeenschappelijk huis, de aarde, gebeurt. Het leefmilieu gaat achteruit. Het zijn de armen die de klappen krijgen en dit het meest merken. De paus analyseert hoe het zover is kunnen komen. Hij wijst op de menselijke wortels van de ecologische crisis. De technische vooruitgang heeft veel goeds gebracht, maar heeft de mens ook een grote macht over de schepping gegeven. Het technocratisch paradigma doordringt de hele wereld, zowel de economie als de politiek. Daarbij komt dat de mens zichzelf als de maat van alle dingen beschouwt en zich gedraagt als de heer van de schepping.
Het wezen van de schepping
Daartegenover bezint de paus zich op het wezen van de schepping. De aarde gaat aan de mens vooraf en is aan de mensheid geschonken. De mens bezit een eigen plaats binnen de schepping. Hij is de rentmeester van de aarde. Zo verzet de paus zich tegen een extreem antropocentrisme alsook tegen het biotisme dat alle vormen van leven als gelijkwaardig beschouwt.
Integrale ecologie
Paus Franciscus houdt een pleidooi voor een integrale ecologie. Volgens de paus hangt alles met alles samen. De mensheid heeft nood aan een integrale benadering van milieu, economie en maatschappij. Hij concretiseert deze benadering op een vijftal deelterreinen. Zo roept hij op het plaatselijk erfgoed te respecteren, betrokkenheid op elkaar te stimuleren, de menselijke persoon te respecteren en het belang van het gezin als primaire cel van de samenleving te erkennen. Voor alles moeten we rekening houden met de armen en de komende generaties. Het algemeen welzijn geldt ook voor hen. Franciscus van Assisi is een levend voorbeeld van deze integrale ecologie.
Groene kerken
Jos de Kreek hield aansluitend een praktisch betoog en deed concrete suggesties om de kerkelijke gemeenschap te vergroenen. Er is al veel gewonnen als een parochie elk jaar één stap op weg naar vergroening zet. Hij lichtte vooral de website www.groenekerken.nl toe. Op deze site is onder meer een toolkit te vinden voor duurzaam kerkbeheer. Aan de hand van deze site deed De Kreek verschillende concrete suggesties, zoals het gebruik van verantwoorde schoonmaakmiddelen, de keuze voor fair-tradeproducten die het milieu minder belasten, het scheiden van afval en het brengen van afgedankte spullen die nog bruikbaar zijn naar de kringloopwinkel. Hij zag voor de pastorale beroepskrachten een rol als katalysator van het proces. De ervaring leert dat als het eenmaal loopt enthousiaste parochianen zich voor de vergroening van het kerkelijk leven inzetten.
Na de lezingen volgde een geanimeerde discussie over de concrete voorstellen.
