Op 3 november viert de Rooms-Katholieke Kerk de gedachtenis aan de heilige Hubertus. Traditioneel wordt voor deze dag het zogenaamde Hubertusbrood gezegend en gegeten. In de volksmond is het brood beter bekend als ‘Hubkes’. In het bisdom Breda wordt deze traditie in ere gehouden en aangemoedigd. Onder andere in Breda, Bergen op Zoom, Dongen, Hoogerheide, Oosterhout en Wouw gingen bakkerijen aan de slag en werden de Hubkes gezegend.
“Met het uitdelen van de broodjes raak je het geloof van mensen”
In Wouw ging Bakkerij Heijnen, die normaal op maandag gesloten is, zelfs speciaal open voor de Hubkes. In de vroege ochtend zegende diaken Egbert Bornhijm er de broodjes. Volgens hem is het niet zomaar een traditie om een traditie. “Met het eten van de Hukbes breng je Sint Hubertus in herinnering. Hij is een voorspreker. Met het uitdelen van de broodjes raak je het geloof van mensen,” vertelt diaken Bornhijm.
“Als je dan Hubkes deelt met elkaar, vertel dan hoe jij hebt ervaren dat God jou helpt”
“Het brood van Hubertus vertelt ons dat er meer is dan ons platte bestaan.” Zo legt parochie De Goede Herder in Dongen het uit. “God ziet jou en helpt je om de goede keuzes te maken in het leven. Op 3 november worden bij de bakkers in Rijen en Dorst de Hubkes gezegend. In Dongen doen we dit al op 1 november. In alle vroegte danken we dan voor het brood, vrucht van de aarde en het werk van de mensen. En we vragen God om het brood te zegenen en ons te helpen om elkaar te helpen. En als je dan Hubkes deelt met elkaar, vertel dan hoe jij hebt ervaren dat God jou helpt.”
Voor verschillende diakens en pastoors was het vroeg opstaan op maandag 3 november, de eigenlijke dag van Sint Hubertus. Bakkerijen beginnen immers in de vroege uurtjes. Diaken Ryan Keetelaar ging op maandagochtend 3 november langs bij bakkerij Wilbrink en bakkerij ’t Zand in Hoogerheide om de Hubkes te zegenen. In Oosterhout gingen de broodjes al op zaterdag 1 november over de toonbank. Pastoor Jochem van Velthoven stond in alle vroegte bij Bakker Polak, Bakker De Jong en Bakker Snelders om de Hubkes te zegenen. “Vroeger namen de kerkgangers ook wel zelf een broodje mee om te laten wijden. Het moest, na de wijding, droog worden opgegeten alvorens men iets anders mocht eten,” zo wordt toegelicht op de website van de Catharinaparochie.
Vicaris Paul Verbeek was maandagochtend in alle vroegte bij de bakkerijen Van Ravels en Stapelkamp in Bergen op Zoom om de Hubkes te zegenen. In BN DeStem vertelt hij over het ‘vrolijke gebruik’, dat een dag na Allerzielen welkom is. Vicaris Verbeek: “Je wordt er blij van, vind ik. We lezen in de bakkerij een stukje uit de bijbel, bidden het Onze Vader en een zegeningsgebed en dan volgt de zegening. Bakkers krijgen namens de parochie een certificaat met elk jaar een andere afbeelding van Hubertus.”
Uitgave: Zegening van Hubertus-brood
In 2019 ontvingen de parochies in het bisdom Breda de uitgave ‘Zegening van Hubertus-brood’. De publicatie helpt om de liturgische handeling van de zegening te vergemakkelijken. “De zegening van het Hubertusbrood is een oude traditie in de Zuidelijke Nederlanden en ook in ons Bisdom,” schrijft bisschop Liesen in zijn brief bij de uitgave. “Tot op de dag van vandaag worden op vele plaatsen op of rond zijn feestdag ‘Hubkes’ gezegend en verspreid. Deze oude devotie biedt een goede mogelijkheid tot verkondiging van het geloof in verbinding met bijvoorbeeld de zorg voor de schepping, de afweer van het kwaad en de solidariteit met mensen die niet voldoende voedsel hebben.”
Sint Hubertus
Hubertus was in de achtste eeuw bisschop van Luik. Hij wordt vereerd als de Apostel van de Ardennen en aangeroepen als patroon van de jagers. Het gebruik van het Hubertusbrood gaat terug tot de middeleeuwen. Hubertus (655-727) zou een kluizenaar van hondsdolheid hebben genezen door hem brood te geven. De liturgische gedachtenis van Sint-Hubertus wordt in Nederland alleen gevierd in de bisdommen Roermond, Den Bosch en Breda.
- Wie is Sint Hubertus? Lees het in de Katholieke Encyclopedie van KRO-NRCV.
- Van de uitgave ‘Zegening van het Hubertus-brood’ zijn nog exemplaren verkrijgbaar. Parochies kunnen deze desgewenst (na)bestellen of ophalen bij het bisdomkantoor. De kosten bedragen € 11,50 per stuk, excl. verzendkosten.
