In zijn boodschap voor Wereldcommunicatiedag, die dit jaar op 16 mei voor de 55e keer wordt gehouden, moedigt paus Franciscus aan om “echt met mensen in contact te treden”, als je nieuwsberichten schrijft. “Ga zelf kijken, breng tijd met mensen door, luister naar hun verhalen en ga de confrontatie aan met de werkelijk.”
De straat op
De paus signaleert dat media steeds minder in staat zijn om de waarheid van de dingen en het concrete leven van mensen te vatten. Er is een crisis in de uitgeverswereld: veel verhalen worden enkel geschreven op kantoor, achter computers en social media, zonder “echt de straat op te gaan, het verhaal uit eerste hand te verifiëren.”
Zelf gaan kijken
Het thema “Kom en zie”, naar de passage uit Johannes 1, 35-49, appelleert precies aan wat de paus bedoelt met ‘echte ontmoetingen’. Het evangelie verhaalt over de sceptische Natanaël die door Filippus aangespoord werd zelf maar te gaan kijken naar de Messias die zijn vrienden ontmoet hadden. “Kom en zie” waren ook de eerste woorden die Jezus sprak tot de leerlingen die nieuwsgierig naar hem waren na zijn doop in de Jordaan. Door zelf te gaan kijken: “Zo begint het christelijk geloof,” aldus paus Franciscus, “en zo wordt het overgebracht: als directe kennis, geboren uit ervaring, en niet van ‘horen zeggen’.” De paus noemt in zijn boodschap een paar concrete voorbeelden.
Paus Franciscus: “Kom en zie” is de eenvoudigste manier om een situatie te leren kennen. Het is de eerlijkste test van elke boodschap, want om te weten, moeten we elkaar ontmoeten, de persoon voor mij laten spreken, zijn of haar getuigenis tot mij laten doordringen.”
Dankzij de moed van vele journalisten
Er is moed voor nodig, schrijft de paus. “Journalistiek is een verslag van de werkelijkheid, en dat vraagt te gaan waar niemand anders gaat, met nieuwsgierigheid, openheid en passie. We zijn de professionals dankbaar die hun leven op het spel zetten en ons op de hoogte brengen van de ontberingen die vervolgde minderheden doorstaan.” “Veel situaties in onze wereld, nog meer in deze tijd van pandemie, nodigen de communicatiemedia uit om “te komen kijken”. We lopen het risico dat we over de pandemie, en in feite over elke crisis, alleen verslag uitbrengen door de lens van de rijkere landen,” waarschuwt paus Franciscus. Ook waarschuwt hij voor nieuws dat om allerlei redenen gemanipuleerd wordt.
Jezus’ aantrekkingskracht op degenen die hem ontmoetten, hing af van de waarheid van zijn prediking; maar de doeltreffendheid van wat hij zei, was onlosmakelijk verbonden met hoe hij naar anderen keek, met hoe hij tegenover hen handelde, zelfs met zijn zwijgen.
Niets vervangt de waarneming van ooggetuigen
Paus Franciscus: “In de communicatie kan niets ooit volledig het persoonlijk zien van dingen vervangen. Sommige dingen kunnen alleen worden geleerd door ervaring uit de eerste hand. Wij communiceren niet alleen met woorden, maar ook met onze ogen, met de toon van onze stem en met onze gebaren. Jezus’ aantrekkingskracht op degenen die hem ontmoetten, hing af van de waarheid van zijn prediking; maar de doeltreffendheid van wat hij zei, was onlosmakelijk verbonden met hoe hij naar anderen keek, met hoe hij tegenover hen handelde, zelfs met zijn zwijgen. De leerlingen luisterden niet alleen naar zijn woorden; zij keken toe hoe hij sprak. In hem – de vleesgeworden Logos – kreeg het Woord inderdaad een gezicht; de onzichtbare God liet zich zien, horen en aanraken, zoals Johannes zelf ons vertelt in 1 Joh. 1, 1-3. Het woord heeft alleen effect als het ‘gezien’ wordt, alleen als het ons betrekt in de ervaring, in de dialoog. Daarom was en is de uitnodiging om te “komen en te zien” essentieel.”
Gebed
Heer, leer ons om verder te gaan dan onszelf,
en op zoek te gaan naar de waarheid.Leer ons om uit te gaan en te zien,
leer ons te luisteren,
geen vooroordelen te koesteren
of overhaaste conclusies te trekken.Leer ons te gaan waar niemand anders wil gaan,
om de tijd te nemen die nodig is om te begrijpen,
om aandacht te besteden aan de essentie,
en ons niet te laten afleiden door het overbodige,
om bedrieglijke schijn te onderscheiden van de waarheid.Geef ons de genade om uw aanwezigheid in onze wereld te herkennen
en de eerlijkheid die nodig is om anderen te vertellen wat we hebben gezien.
• Lees de gehele boodschap “Kom en zie” (Engels)
Johannes de Doper laat Christus zien aan de leerlingen (Joh. 1, 35) – Ottavio Vannini
