“De bitterheid van de eenzaamheid als je oud bent is vreselijk.” Dit zegt Mgr. Liesen op donderdag 18 mei tijdens de Antoniusacademie ‘Zorg voor ouderen’. “We moeten zorgen voor de ander, jong en oud, wanneer die kwetsbaar is. Als je als priester gaat werken in een parochie is dat om dienstbaar te zijn, en werkelijk dienstbaar word je als je van de mensen kunt houden. Het is niet alleen de basis van het pastorale werk, maar uiteindelijk voor welk werk dan ook: we leven niet alleen voor ons zelf. Je moet je eigen leven willen verbinden met dat van een ander.”
Tijdens deze Antoniusacademie diepen de deelnemers de thematiek uit. Secretaris-generaal Ben Hartmann leidt het gesprek. Hij geeft het woord aan Ben Martens, voorzitter van de Katholieke Bond voor Ouderen in Breda. “Ik constateer dat in Breda de eenzaamheid onder ouderen toeneemt.” Anita Habets en Leonie Kok van Park Zuiderhout in Teteringen onderstrepen dat. “Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd,” stellen zij. “Dit geldt specifiek voor sociale eenzaamheid. Van de ouderen in zorginstellingen krijgen bijna 10.000 ouderen nooit bezoek.” Ben Martens: “Het gaat om relaties met personen die ons waarderen en die zich om ons bekommeren.”
Vriendschappen en een sociaal leven
“Wie oud en zwak wordt, is meer aangewezen op de hulp van anderen,” zegt Katrien van de Weghe van de gemeenschap Sant’Egidio Antwerpen. In een versnipperde samenleving investeert de gemeenschap Sant’Egidio in de persoonlijke relatie tussen mensen: vriendschap. “Er zijn veel dingen die de vriendschap met de ouderen mij heeft geleerd,” legt ze uit. “De ouderdom moet herontdekt worden als een volwaardige levensfase,” benadrukt ze. “Een gelukkige bejaarde is het sterkste getuigenis dat het leven zin heeft, ook als je wordt geconfronteerd met zwakte, het verlies van autonomie en andere moeilijkheden.”
Diaken Kees van Geloof is geestelijk verzorger bij ZorgSaam Zorggroep Zeeuws-Vlaanderen. “Sociale contacten, het ontmoeten van andere mensen en het deelnemen aan activiteiten, zijn van wezenlijk belang voor het welbevinden van ouderen.” Anita Habets en Leonie Kok leggen uit hoe Park Zuiderhout daarop probeert in te spelen met een aanbod dat aansluit bij de veranderde behoeftes van nieuwe generaties ouderen. Wethouder Corné van Popel, van de gemeente Roosendaal, vertelt over initiatieven rond zorg voor ouderen. In het project Age Friendly City werken de gemeentes Roosendaal en Bergen op Zoom samen met het Bravis Ziekenhuis. Het project sluit aan bij speerpunten van de stad Roosendaal en zorg voor de oudere inwoners.
Het positieve besef van anderen afhankelijk te zijn
De deelnemers spreken over de samenwerking van professionals en vrijwilligers, waarbij Katrien van de Weghe vanuit Sant’Egidio door het thema vriendschap ook de dimensie van ‘familie’ inbrengt. Diaken Egbert Bornhijm pakt dat op in zijn bijdrage over het katholiek sociaal denken. “Door de nadruk op de menselijke autonomie verdwijnt het positieve besef van anderen afhankelijk te zijn,” signaleert hij. “Afhankelijkheid is niet een verlies van vrijheid en autonomie, maar een voorwaarde voor een wederkerige liefdevolle relatie tussen mensen.” En hij verwijst naar Jezus aan het kruis die tegen de geliefde leerling zegt: “Zie daar uw moeder.” En tegen Maria: “Zie daar uw zoon.” Egbert Bornhijm: “Jezus zegt niet: zie daar u nieuwe huisgenoot. Nee, Hij spreekt in termen van ‘familie’.”
De bijeenkomst wordt afgesloten met een ontmoeting in de ontmoetingsruimte van de kathedraal.
