Huwelijk en gezin vormen belangrijke thema’s in het pastoraat. Niet voor niets stonden de laatste twee bisschoppensynodes in Rome in het teken van dit onderwerp. Paus Franciscus rondde onlangs het synodale proces af met de publicatie van de postsynodale exhortatie ‘Amoris Laetitiae’. De bisschopshuisavond van 6 juni over deze exhortatie sloot naadloos aan bij de kerkelijke actualiteit.
Dr. Lambert Hendriks, moraaltheoloog en rector van het bisschoppelijk grootseminarie Rolduc, presenteerde het document. Het echtpaar Wolfs uit Bergen op Zoom gaf een getuigenis over zijn betrokkenheid bij de huwelijksvoorbereiding in de Lieve Vrouweparochie in die plaats.
Dr. Hendriks toonde zich verheugd over het document. Volgens hem is het een echt moraaltheologisch stuk , waarin de menselijke liefde tussen man en vrouw centraal staat. Er klinkt barmhartigheid door tegenover mensen die niet in een ideale situatie leven. Lambert Hendriks belichtte vervolgens de structuur van de exhortatie. Het eerste hoofdstuk gaat over het huwelijk in de Bijbel. Hendriks merkte op dat het geen ideaaltypische beschrijving is van het huwelijk, maar dat de paus ingaat op de concrete moeilijkheden waarmee gezinnen in de Bijbel te kampen hebben. Paus Franciscus beklemtoont dat God ook in moeilijke situaties aanwezig wil zijn.
Het tweede hoofdstuk biedt een antropologische benadering van huwelijk en gezin en bespreekt de uitdagingen van het gezin binnen de huidige maatschappij. De paus wijst hierin op het belang van het gezin. Volgens de paus kan alleen het onontbindbaar huwelijk tussen man en vrouw met de openheid naar nieuw leven ten volle zijn zending realiseren. De paus belicht ook de ontwikkelingen die afbreuk doen aan dit ideaal, zoals de gender-ideologie volgens welke de rol van man en vrouw louter cultureel bepaald is en man en vrouw onderling uitwisselbaar zijn.
In het derde hoofdstuk komt in begrijpelijke woorden het huwelijk als sacrament aan de orde. In het pastoraat komt men in contact met mensen wier situatie objectief niet ‘in orde’ is. De paus roept om in zulke situaties tot een helder onderscheid te komen en mensen niet af te schrijven. Hij sluit hier aan bij de leer zoals paus Johannes Paulus II deze in de postsynodale exhortatie ‘Familiaris consortio’ geformuleerd heeft. In dit hoofdstuk spreekt paus Franciscus ook over het gezin als huiskerk.
De volgende hoofdstukken gaan over liefde binnen het huwelijk en de vruchtbaarheid. Deze zijn te lezen als een meditatie op het hooglied van de liefde in de eerste brief van de apostel Paulus aan de christenen van Korinthe. Hier komt ook de betekenis van de lichamelijke liefde aan de orde. Vervolgens spreekt de paus over de pastorale perspectieven voor huwelijk en gezin en de opvoeding van de kinderen. De paus nodigt priesters en andere pastorale beroepskrachten uit crises in het leven van mensen te zien als een kans om mensen weer bij de Kerk te betrekken. Hij besluit met een hoofdstuk over de begeleiding van mensen die niet aan het kerkelijk huwelijksbeeld voldoen en de spiritualiteit van het gezin.
Uit de exhortatie blijkt het belang dat de paus hecht aan gewetensvorming en onderscheidingsvermogen. Hierbij is de Kerk het open huis van de Vader en de eucharistie een geneesmiddel voor zwakke mensen. Het is de taak van de Kerk gewetens te vormen.
