Op maandag 29 mei nam het Bisdom Breda afscheid van een geliefd bisschop. Bijna 400 mensen woonden de eucharistieviering bij met de uitvaart van Mgr. Ernst. Mgr. Liesen was hoofdcelebrant en hield de homilie. Namens de familie sprak nicht Claar Spierdijk aan het eind van de viering een in memoriam uit.
Vertegenwoordigers van Kerk en overheid
De uitvaartmis vond plaats in de H. Antoniuskathedraal in Breda. Bisschop Van den Hende, voorzitter van de Nederlandse bisschoppenconferentie en voormalig bisschop van Breda, en mgr. A. Cavalli, de pauselijk nuntius in Nederland, concelebreerden. Diaken De Haas verleende liturgische assistentie. Verschillende Nederlandse bisschoppen en emeriti-bisschoppen onder wie kardinaal Simonis namen deel aan de uitvaartplechtigheid. Kardinaal Eijk moest zich laten verontschuldigen wegens een verblijf in Rome. P. Wellen, diocesaan administrator van het bisdom Groningen-Leeuwarden, woonde de eucharistieviering namens dit bisdom bij. Er was een grote deelname van priesters en religieuzen uit het bisdom.
W. van der Donk, commissaris van de koning van de provincie Noord-Brabant, burgemeester A. Rombouts van ‘s-Hertogenbosch en A. Arbouw, de locoburgemeester van Breda, vertegenwoordigden de burgerlijke overheid. Burgemeester P. Depla had verplichtingen elders.
(Foto: Ramon Mangold)
Liederen en lezingen
In de keuze van de liederen en lezingen was bisschop Ernst herkenbaar. De eerste lezing, genomen uit de Hebreeënbrief, verwees naar de wapenspreuk van de overleden bisschop. Zuster Lauriani, die de laatste jaren bisschop Ernst terzijde stond, las deze voor. De Begijnhofschola, onder leiding van zuster Marie-Louise Egbers, verzorgde, conform het verlangen van de overleden bisschop, de gregoriaanse gezangen van de uitvaartliturgie.
Handelen op de wijze van Jezus Christus
Bisschop Liesen stond in zijn homilie stil bij de wapenspreuk van bisschop Ernst en van daaruit bij zijn persoon. “‘Christus heri et hodi’ is de wapenspreuk van mgr. Ernst. Christus is dezelfde gisteren en vandaag. In welke generatie van de kerk je ook leeft, wie de opvolgers van de apostelen ook zijn: Christus is en blijft dezelfde. Als Christus steeds dezelfde is, ‘laat je jezelf niet van de wijs brengen,’ zegt de brief aan de Hebreeën.” De bisschop vroeg zich af wat die wijs inhield. Deze is een bepaalde wijze van doen, waaraan bisschop Ernst steeds wilde vasthouden en waarop hij zijn leven en werk in de Kerk wilde bouwen.
Het evangelie presenteert Jezus als iemand die macht heeft, maar deze enkel aanwendt tot heil. De leerlingen mogen zijn wijze van doen overnemen. Daartoe roept Jezus het vuur van de heilige Geest af. Bisschop Liesen memoreerde dat bisschop Ernst veel tijd besteedde aan het doorgeven van de heilige Geest. Hij diende hele generaties gelovigen het sacrament van het Vormsel toe. In een Geloofsgesprek in 2011 zei bisschop Ernst dat dit voor hem steeds meer de kern van het priesterschap is geworden: Christus present stellen en van daaruit dienstbaar zijn aan de naaste.
Dienstbaar aan de naaste
Bisschop Liesen concretiseerde dit aan de hand van enkele voorbeelden. Op twee momenten in het leven van bisschop Ernst deed het Bisdom Breda een beroep op hem. Op Goede Vrijdag 1947 overleed professor Elbers, docent moraaltheologie op het grootseminarie Bovendonk, en moest hij lopende het jaar de cursussen overnemen. Op tweede Paasdag 1967 stierf mgr. De Vet en moest hij met onmiddellijke ingang de eindverantwoordelijkheid voor het bestuur van het bisdom dragen, eerst als kapittel-vicaris en een paar maanden later als bisschop.
Bisschop. Liesen: “Mgr. Ernst kon dat, omdat de wijze-van-doen van Jezus voor hem steeds twee dingen betekende. Ten eerste dat hij de tijd nam voor gebed, voor het vieren van de sacramenten. Ten tweede betekende de wijze-van-doen van Jezus een grote dienstbaarheid en inzet voor het geluk van de naaste. Daaruit vloeide zijn grote aandacht voor de caritas in al zijn vormen voort.” Zijn episcopaat is, aldus bisschop Liesen, getekend door zulke initiatieven. Bisschop Liesen noemde het opzetten van het arbeidspastoraat, zijn inzet voor sociale gerechtigheid en vrede en zijn betrokkenheid op Pax Christi. Bisschop Ernst nam de tijd om naar anderen te luisteren en met volle aandacht bij hen te zijn. Het gedachtegoed van de joodse filosoof Emmanuel Levinas hielp hem daarbij.
In memoriam
Hierover zei nicht Claar Spierdijk aan het eind van de viering in het in memoriam: “In het contact en de relatie met familie en anderen kon u blijven leren en u zelf ontwikkelen in het ‘aangezicht van de ander’. Dat sloot helemaal aan bij het gedachtengoed van de joodse filosoof Levinas die voor u betekenisvol was. ‘Ik word ík in het aangezicht van de ander,’ schreef Levinas. Velen hebben hun aangezicht aan u aangewend om in de terminologie van Levinas te blijven. U heeft hun aangezicht ‘verstaan’, wat een kunst op zich is. U heeft er samen met de ander betekenis aangegeven. U luisterde, was met aandacht bij de ander, toonde compassie: de ander vond zijn eigen weg of oplossing.”
Claar Spierdijk spreekt namens de familie een in memoriam uit. (Foto: Ramon Mangold)
Met haar in memoriam stal Claar Spierdijk de harten van de 400 aanwezigen. Zij belichtte de menselijke kant van bisschop Ernst. Hij schiep een band binnen zijn familie. Hij had oog voor het welzijn van de mens en een levendige belangstelling voor het doen en laten van zijn nichtjes. Claar Spierdijk vertelde dat hij nabij was in hun leven en hoe ze elkaar tegenkwamen bij de demonstratie tegen de Kernwapens in 1983. Namens de familie sprak ze haar dankbaarheid uit naar de aanwezigen die waren gekomen om mgr. Ernst te vergezellen op zijn laatste tocht. Ze sprak haar dank uit voor de deskundige, liefdevolle verzorging door de professionals en zusters van Mater Dei en van De Leystroom, waar mgr. Ernst woonde. Speciaal ook bedankte ze zuster Lauriani, als mantelzorger van mgr. Ernst.
Graf van de bisschoppen van Breda
Na de liturgische plechtigheden begeleidde een klein gezelschap het lichaam van mgr. Ernst naar begraafplaats Zuylen, waar mgr. Ernst te ruste werd gelegd in het graf van de bisschoppen naast zijn voorganger mgr. De Vet.
(Foto: Ramon Mangold)
