‘Misericordia et Misera’, met deze woorden opent de apostolische brief van paus Franciscus. De paus presenteerde de brief op maandag 21 november, de dag na de afsluiting van het Heilig Jaar van de Barmhartigheid. Met het document onderstreept paus Franciscus dat barmhartigheid essentieel is voor de Kerk.
De openingswoorden van de brief ‘Misericordia et Misera’ zijn ontleend aan een commentaar van de heilige Augustinus bij de ontmoeting van Jezus en een vrouw die op overspel was betrapt (Johannes 8, 1-11). Augustinus schrijft over deze ontmoeting: “de twee bleven samen achter: misericordia et misera, barmhartigheid en ellende.”
Paus Franciscus: “Jezus antwoordt degenen die de vrouw willen veroordelen met een lange stilte. Hij wilde hiermee ruimte geven om Gods stem te laten klinken, niet alleen in het geweten van de vrouw, maar ook in het geweten van degenen die haar beschuldigen, die hun stenen laten vallen en een voor een van het toneel verdwijnen (cf Johannes 8, 9). Dan zegt Jezus: ‘Vrouw, waar zijn ze? Heeft niemand u veroordeeld? Ook Ik veroordeel u niet; ga heen en zondig vanaf nu niet meer.’ Jezus helpt de vrouw om met hoop naar de toekomst te kijken en een nieuwe start te maken” (1).
Barmhartigheid in de Kerk
In de brief blikt de paus vooruit en hij wijst op de manier waarop barmhartigheid in de Kerk klinkt, zoals in de liturgie, waarin de Kerk barmhartigheid viert, en de Schrift, die woorden van barmhartigheid spreekt. Heel in het bijzonder spreekt de paus over het sacrament van boete en verzoening. Met een verwijzing naar het Onze Vader (8): “Alleen God vergeeft zonden, maar Hij vraagt van ons dat we bereid zijn om anderen te vergeven, zoals Hij ons vergeeft (Matteüs 6, 12).”
“Het sacrament van boete en verzoening moet zijn centrale plek terugkrijgen in het christelijk leven,” aldus de paus (11). Een goed moment om mensen uit te nodigen en aan te sporen om het sacrament van boete en verzoening te ontvangen is de ’24 uur voor de Heer’.
Concreet gaat de paus in op het vergeven van de zonde van abortus. Tijdens het Heilig Jaar van de Barmhartigheid konden wereldwijd priesters zonder biechtbevoegdheid, die om een goede reden toch ingaan op het verzoek van een gelovige, hiervoor de absolutie geven. De paus verlengt nu die mogelijkheid. Hij benadrukt met klem dat abortus een zware zonde is, omdat het een onschuldig leven doodt. Echter, aldus de paus, er is geen zonde te groot voor de barmhartigheid van God, wanneer sprake is van een berouwvol hart dat op zoek is naar verzoening met de Vader (12).
‘De deur van ons hart blijft open’
Het Heilig Jaar is nu ten einde, en de heilige deur is gesloten,” schrijft de paus. “Maar de deur van ons hart blijft wijd open” (16). De paus schrijft over de ‘gebaren van barmhartigheid’ die hij gedurende het Heilig Jaar heeft gedaan. Hij bezocht onder meer ouderen, zieken, vluchtelingen en drugsverslaafden. “Tijdens het Heilig Jaar en in het bijzonder op deze ‘vrijdagen van barmhartigheid’ heb ik op een heel tastbare manier de goedheid ervaren die in onze wereld is” (17).
“Tweeduizend jaar zijn voorbijgegaan, en nog steeds maken de werken van barmhartigheid Gods goedheid zichtbaar,” aldus de paus. “De lichamelijke en geestelijke werken van barmhartigheid zijn tot in onze dagen een bewijs van de immense positieve invloed van barmhartigheid als sociale waarde” (18).
- De tekst wordt momenteel vertaald in het Nederlands
- Voor de Engelse tekst zie ‘Pope Francis’ Apostolic Letter ‘Misericordia et Misera”
(Foto: Ramon Mangold)
