Homilie van bisschop Van den Hende bij het jubileum van de Priester- en diakenopleiding Bovendonk op 31 oktober 2008
Broeders en zusters in Christus, Vandaag vieren wij dat 25 jaar geleden de nieuwe priester- en diakenopleiding Bovendonk werd opgericht door bisschop Ernst. Het was – om precies te zijn – op 23 oktober 1983. We vieren dat onze priester- en diakenopleiding een kwart eeuw bestaat. "Gaan jullie dát vieren?" vroeg iemand mij. "Ja, dat gaan we vieren!"
25 jaar
Toegegeven, in het licht van de kerkgeschiedenis (die vele eeuwen omvat) is een kwart eeuw niet echt een jubileum van groot formaat. Als je enige tijd in Rome verblijft – en dat heb ik de afgelopen weken gedaan als bisschop deelnemend aan de bisschoppensynode – dan zie je in vele monumentale kerken, oude mozaïeken en beelden de kerkgeschiedenis van vele eeuwen weerspiegeld, recht voor je neus. En dan nog te bedenken wat er allemaal onder de grond zit. Bij het zien van de lange geschiedenis der Kerk, valt het zilveren jubileum van een kerkelijke instelling zoals Bovendonk op het eerste gezicht in het niet ("ach ja, 25 jaar").
Bovendien, als we beseffen hoeveel generaties in al die eeuwen ons in geloof zijn voorgegaan, dan zijn we misschien ook nog geneigd om onze eigen dagen, ons eigen leven als individuele gelovige klein en gering te achten. Ook als we de heilige Schrift openslaan kan dat gevoel van kleinheid nog versterkt worden, bijv. in psalm 103: "De mens is als gras dat spoedig verdort, hij bloeit zo kort als een veldbloem" (ps. 103, 15).
Niet te groot, niet te klein
Broeders en zusters, het is goed dat de bijbel oproept om onszelf niet te groot te maken. Maar het kan niet zo zijn dat we als kleine mensen louter staren naar de Kerk der eeuwen als groot geheel. Het is niet de bedoeling dat we als individuele gelovigen volledig onzichtbaar worden of een nummer in de menigte van gelovigen die vóór ons kwamen en gingen. Gelukkig lezen we ook andere dingen in de heilige Schrift, zoals in psalm 8: "Ach, wat is de mens, dat Gij naar hem omziet" (ps. 8, 5) en "Gij kent mij, Heer, en Gij doorschouwt mij, Gij ziet mij waar ik ga of sta" (ps. 139, 1).
Talrijke keren worden in de heilige Schrift concrete mensen heel persoonlijk door God aangesproken. God vraagt om te antwoorden op zijn roepstem. Zo werd Abraham geroepen om zijn land en huis te verlaten en in vertrouwen op weg te gaan met God als richtingwijzer (Gen. 12). Zo werd Mozes geroepen om het volk van God te bevrijden uit de slavernij van Egypte (Ex. 3). Zo werd Jeremia aangesteld om profeet van God te zijn, hoe jong hij ook was (Jer. 1, 6). En wat dacht u van de vissers op het meer? Zij werden door Christus geroepen om alles achter te laten, Hem te volgen en als Zijn leerlingen omgeschoold te worden tot vissers van mensen (Lc. 5, 1-11; Mc. 1, 16-20).
(Foto: M. de Jong-Smits)
Iedere tijd opnieuw geroepen
Broeders en zusters, de geschiedenis van God-met-ons is al eeuwen aan de gang, en we kunnen terecht onder de indruk zijn van de wereldwijde Kerk en haar lange historie. Maar onze conclusie mag nooit worden: ‘Ach, ons tijdsgewricht -anno 2008- is niet belangrijk, ons jubileum -25 jaar- is te verwaarlozen, het geloofsleven van onze generatie doet er niet toe!’
Als dat onze conclusie is, slaan we de plank mis. De schriftlezingen van vandaag zijn namelijk heel anders van toon. Ieder van ons wordt als mens door God gezien en bemind. In het evangelie horen we hoe Jezus oog heeft voor een ernstig zieke man (Lc. 14, 1-6). En Paulus verwoordt in de eerste lezing zijn dankbaarheid, omdát talrijke mensen in Filippi de Blijde Boodschap van Christus verspreiden, onder leiding van hun episkopen en diakens (Fil. 1, 1-11). Iedere tijd opnieuw is het nodig dat mensen het Evangelie aannemen, bewaren en verkondigen.
Het goede werk dat in ons is begonnen
We zijn een deel van de wereldwijde Kerk van Christus, we hebben deel aan de heilsgeschiedenis van God met ons mensen. Maar elke dag opnieuw wordt aan ieder van ons ook gevraagd om in het hier-en-nu in geloof zelf antwoord te geven, door te leven volgens het Evangelie. De Heer is het goede werk al in ons begonnen, zegt Paulus in de 1e lezing.
Ook vandaag wordt het Woord van God aan ons toevertrouwd, aan ons gegeven. Het Woord van God: dat is de heilige Schrift; het Woord van God, dat is de verkondiging van de Kerk, de viering van de sacramenten, de dienst aan de naaste. Het Woord van God, is uiteindelijk Christus Zelf, van vóór alle tijden, mens geworden, gekruisigd, gestorven en verrezen. Het levende Woord van God. Deze Heer is altijd met ons tot aan het einde van de tijd (Mt. 28, 20). Hij zal het goede werk in ons voltooien.
Voor de voortgang van het geloof, van het goede werk in onze streken was en is het belangrijk dat mijn voorganger, bisschop Ernst, in 1983 opnieuw hier in Bovendonk een priesteropleiding opende. Onder bisschop Muskens kwamen er tevens kandidaten studeren voor het permanente diakonaat.
Vijfentwintig jaar Bovendonk wordt gedragen door de overtuiging dat de voortgang van het geloof vraagt om nieuwe kandidaten in de Kerk van nu en straks, voor het dienstwerk van priester en diaken.
(Foto: M. de Jong-Smits)
Een dienst aan de Kerk
Het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) zegt in het document Lumen Gentium dat priesters, als medewerkers van de bisschop, geroepen zijn om het volk van God te dienen (ad Populi Dei inserviendum vocati). Door het wijdingssacrament worden zij, naar het beeld van Christus, geheiligd om het evangelie te preken, de herders te zijn van hun gelovigen en de goddelijke eredienst te vieren, vooral in de eucharistie (LG 28). En diakens worden gewijd (non ad sacerdotium sed ad ministerium manus imponuntur) om, in verbondenheid met de bisschop en de priesters, in dienst te staan van het volk van God, voor de diakonie van de liturgie, van het woord en van de liefdewerken (LG 29). Het gewijde ambt is ingesteld om in Christus’ Naam de Kerk, het volk van God, voortdurend op te bouwen, te voeden, toe te rusten en van dienst te zijn.
De christengelovigen op hun beurt zijn geroepen om -met de kracht van het doopsel en vormsel- te getuigen en te delen van hun geloof in woord en daad, telkens weer gevoed en toegerust door het woord van God en de eucharistie.
Op deze manier, zo zegt het Tweede Vaticaans Concilie (LG 10) -en dat is wezenlijk voor de Kerk- op deze manier horen het ambtelijk priesterschap én het gemeenschappelijk priesterschap van alle gelovigen bij elkaar: zij zijn op elkaar aangewezen (ad invicem ordinantur). In dit licht is het dan ook duidelijk dat de Priester- en diakenopleiding van Bovendonk niet op zichzelf staat, maar een dienst is aan de Kerk als geheel.
Onze verantwoordelijkheid
Broeders en zusters, net zoals de apostel Paulus in zijn dagen ben ook ik in onze tijd dankbaar dat velen zich met de priesters en diakens daadwerkelijk inzetten voor het Evangelie, in kracht van het doopsel en vormsel dat zij ontvangen hebben: zoals pastoraal werk(st)ers die op grond van studie en met een pastorale zending van de bisschop meewerken in het pastoraat en lid zijn van het pastorale teams van de parochies of werkzaam zijn in categoriale instellingen, of bestuurders van parochies en caritasinstellingen met een benoeming, en vrijwillig(st)ers op de verschillende werkterreinen die ons kerkelijk leven rijk is.
Het is God die de eeuwen door, steeds weer, de nodige gaven en talenten in onze harten legt. Het is onze verantwoordelijkheid in onze tijd om onze harten open te houden voor Gods gaven en opgaven. En dat we de bereidheid hebben om te blijven doen wat de Heer in ons hart legt (cfr. roepingencampagne).
In het perspectief van geloof, was en is de oprichting van de opleiding in Bovendonk ten diepste een antwoord op de roepstem van de Heer. In dit licht is de periode van 25 jaar opleiding en vorming in Bovendonk niet uit te vlakken. Bovendonk levert een vitale bijdrage aan de voortgang van het sacramentele leven, de verkondiging en het pastoraat in dienst van het geloofsleven in onze Kerk.
Er is alle reden om het zilveren jubileum van de priester- en diakenopleiding Bovendonk te vieren: "Genade en vrede vanwege God onze Vader en de Heer Jezus Christus." (Fil. 1, 2). Amen.
(Foto: M. de Jong-Smits)
