Op vrijdag 11 mei ontving bisschop-coadjutor Van den Hende van Breda op de studiedag ‘Het bestuur bestuurt…’ in Utrecht het eerste exemplaar van het nieuwe Handboek voor parochiebesturen.
“In bisdommen is vaak een indrukwekkend aanbod van cursussen voor vrijwilligers in de parochies op het gebied van pastorale dienstverlening. Als je in een parochiebestuur zit, kun je daaruit putten,” vertelde mr. Petra Stassen. “Maar wat ontbreekt zijn vaak bestuurlijke kennis en vaardigheden. Hoe je een proces van a naar b brengt.” Meer specifiek: hoe je een proces van a naar b brengt binnen de specifieke kerkelijke context van de parochie.
Dingen mogelijk maken
Stassen is met canonist en priester van het bisdom Rotterdam, Ad van der Helm, auteur van het Handboek voor parochiebesturen. Het boek vloeit voort uit de cursus die beiden samen met Henk van Hout van Luce/Centrum voor Religieuze Communicatie verzorgen.
“Besturen is dingen mogelijk maken. Daar zijn kennis en vaardigheden voor nodig. Dit is van belang voor parochies en bisdommen. Iedereen mag meepraten, maar niet iedereen kan meebeslissen. Daar is nog een wereld te winnen,”vertelde Stassen. “Er mag best meer bestuurskracht worden ontwikkeld in parochies.”
‘Sterk merk’
Bisschop-coadjutor Van den Hende beschreef de parochie als een plek waar mensen samen onderweg zijn als volk van God. “Ook de juridische vorm van de parochie is onderweg, de parochie heeft verschillende vormen gekend. Maar met een vaste kern. ‘Met het geloof voorop’, zoals we in Breda zeggen. De parochie is de plaats waar we het geloof delen, beleven en het doorgeven. Daartoe is de parochie er. We zijn parochie in het licht van het geloof. Als pastoor, teamlid, vrijwilliger: allemaal met het oog op het geloof.”
“De parochie staat daarbij niet op zichzelf, maar mag problemen beleven in het grotere geheel van het bisdom, als onderdeel van de kerk rond de bisschop,” aldus mgr. Van den Hende.
“De parochie is een sterk merk,” vertelde hij. “Voormalige parochies die opgaan in een groter parochieel samenwerkingsverband hechten eraan als ‘parochiekern’ herkenbaar te blijven.”
Complexe omgeving
Het kunnen vormen van een bestuur dat opgewassen is tegen toenemend complexe vragen is een van de criteria die het bisdom Breda opstelde voor het vormen van nieuwe parochiële samenwerkingsverbanden.
In de inleiding noemt het Handboek voor parochiebesturen de complexe processen in de parochie waar “religieuze, financiële en bouwkundige argumenten” een rol spelen. “Van parochiebesturen en hun individuele leden wordt daarbij veel gevraagd. Niet alleen parochianen willen een goed bestuur, ook de externe contacten zijn veeleisend.”
Parochiebesturen werken in een veld met verschillende spelers en hun verwachtingen: parochianen, het pastoraal team, vrijwilligers, het bisdom. Bovendien stelt de overheid eisen aan goed bestuur.
Bisschop Van den Hende: “Dit boek is een pleidooi voor de vorming en toerusting van vrijwilligers. Ik zie ook een pleidooi voor de vorming en toerusting van priesters die pastoor worden.”
Aggiornamento
Naast Stassen en Van der Helm, de auteurs van de uitgave, spraken op de bijeenkomst ook prof. dr. Jan Jacobs en dr. Henk Witte. De laatste haalde de woorden van de vorige paus aan bij het Ad Liminabezoek van de Nederlandse bisschoppen in maart 2004: “Om de kerk in Nederland beter te kunnen inrichten volgens de missiebehoeften, bent u moedig begonnen met het aanpassen van kerkelijke instellingen […] en het hergroeperen van de parochies in uw bisdommen tot meer coherente eenheden. Ziet er op toe dat dit aggiornamento niet beperkt blijft tot een formele herstructurering, maar dat het een gelegenheid moge zijn voor het opnieuw ontdekken van de wezenlijke rol van de parochie en van de eigen missionaire taak van de gelovigen die er deel van uitmaken, voor een betere inzetbaarheid van allen met het oog op de verkondiging van het evangelie.”
Petra Stassen en Ad van der Helm, Handboek voor parochiebesturen. Uitgeverij Abdij van Berne – Heeswijk, 2007. ISBN 978 90 76242 83 5
