Op Tweede Paasdag 6 april trekt voor de 125ste maal de bedevaart vanuit Breda naar Hakendover. Hakendover is qua bezoekersaantal momenteel de derde grootste processie van België. De definitieve vertrektijden en opstapplaatsen worden op 1 april 2015 bekend gemaakt. Voor de broederschap die deze bedevaart jaarlijks organiseert is het vanwege dit jubileum een bijzonder jaar.
‘Je ziet de eerbied van de mensen’
Piet Knapen uit Wagenberg is de voorzitter van de broederschap, die ook 125 jaar bestaat.“ Momenteel telt hij 3741 leden uit geheel Westelijk Noord-Brabant. Onze residentiekerk is de Vredeskerk in Steenbergen. Dit komt door onze geestelijk adviseur pastoor Van Geel. Oorspronkelijk lag onze residentiekerk in Breda. Door kerksluitingen moesten we steeds verhuizen. Toen pastoor Van Geel pastoor in Steenbergen werd, hebben we voor een Steenbergse kerk gekozen.”
“Dit jaar krijgt onze bedevaart een speciaal cachet,” vervolgt hij. “Tijdens de processie zullen mgr. De Kesel, mgr. Lommers, pastoor Van Geel en een aantal andere priesters afwisselend het Allerheiligste dragen. En ter gelegenheid van het jubileum heeft een van onze bestuursleden, Rinus Bouwmeester uit Oudenbosch, een speciaal vaandel gemaakt.”
Piet Knapen is altijd onder de indruk van Hakendover. “Het gebed en het offer,” zegt hij. “Je ziet de eerbied van de mensen. Ze zijn er van 9.00 uur tot 14.00 uur in de middag. Volgens de legende heeft Jezus Christus aan de kerk meegebouwd. Je beseft dat, als de Heer de Kerk niet bouwt, de bouwlieden voor niets zwoegen.”
Programma
Bij gelegenheid van de 125ste bedevaart vanuit Breda naar Hakendover zullen vicaris-generaal mgr. Lommers en geestelijk adviseur van de bedevaart pastoor Hans van Geel om9.00 uur in de kerk van Hakendover voor de broederschap de heilige Mis opdragen. Om 10.00 uur celebreert mgr. J. de Kesel, de bisschop van Brugge, de hoogmis in concelebratie met andere priesters, onder wie vicaris-generaal mgr. H. Lommers en pastoor Van Geel. Daarna vertrekt de processie. Om 12.00 uur is de zegening met paardengalop op de Tiense Berg. Na de sluitingsceremonie keren de broederschappen uit Nederland terug via de befaamde bedevaartplaats Scherpenheuvel waar om 14.00 uur het lof plaatsvindt.
De kosten bedragen € 15 (tot twaalf jaar gratis).
Voorafgaand aan de jubileumbedevaart van 6 april wordt op 25 maart er in de H. Gummaruskerk in Steenbergen om 17.00 uur een heilige Mis opgedragen bij gelegenheid van het jubileum van de broederschap en voor een goede afloop van de bedevaart. Op zondag 5 april, Eerste Paasdag is er in de Vredeskerk te Steenbergen een eucharistieviering ter intentie van de levende en overleden leden van de broederschap.
De betekenis en geschiedenis van Hakendover
Hakendover ligt in Vlaams-Brabant, in de omgeving van Tienen. Het ontstaan van deze bedevaartplaats is in nevelen gehuld. We kennen een laatmiddeleeuwse legende over drie maagden die op een dag in 690 besloten om op hun kosten een kerk ter ere van Jezus Christus te laten bouwen. Ze kozen hiervoor een in hun ogen geschikte plaats. Maar alles wat de bouwvakkers hadden gebouwd werd in de nacht vernietigd. De maagden interpreteerden dit als een goddelijk teken en lieten de kerk op een andere plaats bouwen. Maar hier gebeurde hetzelfde. Toen vroegen de maagden God een goede plaats aan te wijzen.
Op de dertiende dag na Driekoningen kregen ze het gevraagde teken. Een engel wees de plaats aan waar de kerk gebouwd moest worden. De maagden zagen een zijden draad, die rond een open plek lag met gras en volop bloeiende planten. In het midden stond een boom vol vogels. Een van deze vogels had een brief in zijn pootje waarop stond geschreven dat op deze plek de kerk moest komen en dat hij slechts door twaalf arbeiders gebouwd mocht worden. De maagden stelden twaalf arbeiders aan. Al snel zag iedereen dat er iets niet normaal was. Ze zagen steeds een dertiende bouwvakker, maar bij het eten en de uitbetaling van het loon zagen ze deze niet meer. Nadat de kerk klaar was hebben ze Hem nooit meer ontmoet.
Waarschijnlijk was er in de Merovingische tijd al een nederzetting in Hakendover. Er bestaan aanwijzingen dat er in de zevende eeuw al een kerk was.
De processie
In de kerk staat het middeleeuwse beeld van Christus dat jaarlijks in de processie wordt rondgedragen. De bedevaarten naar Hakendover vinden vooral plaats in het octaaf van 18 tot en met 25 januari en op Paasmaandag. Op deze dag vindt de bekende processie plaats. Na de Hoogmis trekken de pelgrims met het beeld van de Zaligmakende Verlosser en het Allerheiligste naar de Tiense Berg. De processie wordt gevolgd door een honderdtal ruiters. Wanneer de processie bij de top van de heuvel gearriveerd is, galopperen de ruiters drie keer rond de biddende menigte. Daarna stellen ze zich op rond een rustaltaar. De priesters zegent de pelgrims. De stoet keert dan terug naar de parochiekerk waarna de paarden worden gezegend.
Hakendover is qua bezoekersaantal momenteel de derde grootste processie van België. Jaar na jaar nemen meer dan 12.000 bezoekers deel, terwijl Hakendover zelf nauwelijks 1.500 inwoners telt. Onder de bedevaarders ook telkens vele Nederlandse pelgrims, verenigd in broederschappen uit Breda, Tilburg en de Meierij-Schijndel. In de negentiende eeuw waren processies in Nederland verboden. Zij sloten zich destijds aan bij deze eeuwenoude processie
Bron: Stéphane Etienne, ‘Gids voor bedevaartplaatsen in België’. Brussel, LICAP, 1994. p. 195-198.
