Op vrijdag 7 oktober 2011 bracht de bisdomstaf een werkbezoek aan het Lievensberg ziekenhuis in Bergen op Zoom. Dit keer zonder bisschop Van den Hende die in Rotterdam moest zijn.
Vraagstelling
Tijdens een diaconaal werkbezoek informeert de staf van het bisdom zich op locatie over een bepaalde problematiek en gaat daarover in gesprek met direct betrokkenen. Het werkbezoek op 7 oktober stond in het teken van de vraag hoe het management omgaat met actuele en bestuurlijke uitdagingen en op welke wijze er oog is voor de hele mens en voor concrete personen in groter wordende zorginstellingen.
Bestuurlijke uitdagingen
De heer Ton Ruikes van de Raad van Bestuur van het Lievensberg ziekenhuis heette het bisdom welkom samen met de twee geestelijke verzorgers die voor de patiënten werken. Een presentatie over het ziekenhuis en het beleid volgde. Hij vertelde onder meer over het spanningsveld om te voldoen aan een groeiende zorgvraag bij een toenemende vergrijzing en de jaarlijkse bezuinigingen. Daarnaast sprak hij van een paradigmawisseling van ‘ziekte en zorg’ (zz) naar ‘gedrag en gezondheid’ (gg).
‘Thuisziekenhuis’
Lievensberg wil een ‘thuisziekenhuis’ zijn, waar patiënten zich gekend weten. Het beleidsplan van het ziekenhuis verankerde daarom de kernwaarden ‘vertrouwen en warmte’ om aan te geven hoe men wil dat patiënten het ziekenhuis beleven. Ruikes: “We willen een ‘thuisziekenhuis’ zijn, omdat een patiënt meer is dan een nummer of zijn of haar blinde darm.”
Vanwege kwaliteitseisen en de noodzaak van externe verantwoording wordt er ondertussen van alles gemeten in de Nederlandse ziekenhuizen en wordt er gesproken over getallen, doorlooptijd en productie. De administratielast die dit met zich meebrengt moet zo efficiënt mogelijk worden ingericht. ICT speelt daarin een steeds belangrijkere rol. Uitgangspunt is dat dit niet ten koste gaat van de handen aan het bed.
(Foto: Lievensberg ziekenhuis)
Mensenwerk
Daarnaast bleek het werk in het ziekenhuis werkelijk mensenwerk. Vanwege efficiency zou een ziekenhuis over kunnen gaan tot steeds verdergaande functiedifferentiatie, waarbij steeds meer verschillende mensen taken rond het bed uitvoeren. Maar juist het contact tussen de verpleging en de patiënt is belangrijk en voor beiden waardevol.
Juist omdat de zorg mensenwerk is, van mensen en voor mensen, speelt het personeelsbeleid in het ziekenhuis een belangrijke rol. In het tweede deel van het gesprek, na een rondleiding door het ziekenhuis, kwam het mensenwerk uitgebreid aan de orde. Daarom namen ook deel aan het gesprek Alex van den Brink, hoofd personeel en organisatie, en Cathy Roelen, senior verpleegkundige en lid van de Verpleegkundige Advies Raad.
Diaconaal werkbezoek
Vicaris Vincent Schoenmakers sprak aan het eind van het bezoek een kort woord bij wijze van dank. “Graag wil ik u hartelijk danken voor het bezoek dat we vanuit het bisdom aan u mochten brengen. Het heet in onze termen een ‘diaconaal werkbezoek’. Daarmee geven we aan dat de sociale en diaconale inzet een wezenlijk deel is van het geloof. Daarom wilden we ons vandaag graag oriënteren op het werk in het ziekenhuis Lievensberg en uw inzet voor de zieken.” Zorg voor de zieken is een van de werken van barmhartigheid.
‘Toevlucht in lijden’
Hij memoreerde dat het ziekenhuis Lievensberg begon in 1837 als Algemeen Burger Gasthuis (ABG) om, volgens het reglement dat toen werd opgesteld, “de noodlijdende en hulpbehoevende onvermogende zieke ingezetenen in het bijzonder en verdere natuurgenoten in het algemeen, in hetzelve op te nemen, te verplegen en hunne genezing te bevorderen.” Daartoe werd in 1838 vanuit Breda een zustercongregatie gesticht van franciscanessen, die lange tijd hun grote inzet gegeven hebben aan de zieke mensen uit de stad en omgeving, de Franciscanessen ‘Toevlucht in lijden’.
Menselijkheid
Vicaris-generaal Schoenmakers: “In de woorden ‘Toevlucht in lijden’ zit een kern van humaniteit. Paus Benedictus schreef in zijn encycliek Spe Salvi (2007) het volgende: ‘Als iedere mens onze broeder of zuster is, hoort toch zeker de zieke, lijdende en zorgbehoevende mens in het middelpunt van onze aandacht te staan. Geen van hen mag zich vergeten of aan de kant geschoven voelen. Immers de maatstaf voor de menselijkheid wordt wezenlijk bepaald in relatie met het lijden en de lijdende mens. Dat geldt zowel de enkeling als de samenleving als geheel. Een maatschappij die niet in staat is hen te accepteren en te helpen door de pijn met mede-lijden te delen en innerlijk mee te dragen, is een wrede en onmenselijke maatschappij’” (encycliek ‘Spe salvi’, nr.38).
Diaconale werkbezoeken
Het werkbezoek is een onderdeel in een serie diaconale werkbezoeken van de bisdomstaf. Het bisdom van Breda werkt vanwege de sociale leer van de Kerk met een aantal prioriteiten: zorg, onderwijs, arbeid, publiek bestuur. Zie ook het bericht over de jaarlijkse VPV-dagen op de bisdomsite.
De bisdomstaf is direct betrokken bij diaconale werkbezoeken en ook de Antoniusacademie. Daarnaast worden verschillende diaconale projecten uitgevoerd samen met parochies, zoals de Diaconale Stad Roosendaal (klik hier).
Zie ook de pagina op deze site over de sociale leer van de Kerk, klik hier.
