Op zondag 23 maart 2025 vond in de H. Martinuskerk te Rucphen een Roemeens Orthodoxe viering plaats. Na goede gesprekken tussen de Roemeens-Orthodoxe Kerk, de Sint Franciscusparochie en het bisdom Breda, gaat de groeide geloofsgemeenschap een jaar lang gebruik maken van de kerk in Rucphen. Een verslag van Ad Goossens van de Sint Franciscusparochie.
Op zondagochtend 23 maart woonde ik de eerste Roemeens-Orthodoxe viering bij in de H. Martinuskerk. Mijn bezoek was in eerste instantie niet uit nieuwsgierigheid, maar om de nieuwe gebruikers praktische aanwijzingen te geven, zoals bij het bedienen van de verlichting. Daarnaast wilde ik hen laten voelen dat ze welkom zijn en dat wij hun komst waarderen. Dankzij het gedeelde gebruik van de kerk blijft deze behouden voor de eredienst en wordt herbestemming voorkomen. Toch groeide mijn nieuwsgierigheid toen ik binnenkwam en zag hoe prachtig de kerk was aangekleed.
Door het middenpad lag een rode loper en voor in de kerk stonden twee imposante iconen van Jezus Christus en Maria. Daarnaast waren er twee rijk versierde, goudkleurige katheders. Het altaar was prachtig versierd, met daarop onder andere een zevenarmige kandelaar met brandende kaarsen. De sfeer werd versterkt door de prachtige muziek die in de kerk klonk. De eerste bezoekers arriveerden al vóór acht uur.
Bij binnenkomst begroetten ze eerst de icoon van Christus met meerdere kruistekens en een kus, waarna ze hetzelfde ritueel herhaalden bij de icoon van Maria. Vervolgens staken ze een kaars aan en gaven deze aan een van de priesters. Het bleef voor mij onduidelijk wat er daarna mee gebeurde. De kerk stroomde langzaam vol, met opvallend veel jonge mensen, waarvan de meeste vrouwen op elegante wijze een hoofddoek droegen. Op het priesterkoor stond vader Andrei, gekleed in een wit gewaad. Hij zal de parochie gaan leiden en werd deze eerste viering bijgestaan door vader John van een andere parochie. Daarnaast waren er een diaken en twee in religieus gewaad geklede mannen, die waarschijnlijk als acolieten fungeerden.
Om half negen stopte de muziek en begonnen de metten, het ochtendgebed. Vader John stond met zijn rug naar de gelovigen voor het altaar. Aan de zijkant van het priesterkoor stonden enkele mannen die op zangerige toon de teksten lazen, waarop de aanwezigen reageerden met kruistekens of buigingen. Op een gegeven moment zegende vader John de iconen en de aanwezige gelovigen. Gedurende de metten bleven er mensen binnenkomen. Voordat zij een plaats zochten, begroetten ze de iconen, overhandigden een brandende kaars aan vader Andrei en ontvingen een zegening met een kruisteken op het hoofd. Om tien uur begon de Eucharistieviering en was de kerk, inclusief de zijbeuken, volledig gevuld met gelovigen. Sommigen bleven staan. We moeten terug naar de vorige eeuw om een moment te vinden waarop de kerk zo vol was met parochianen uit ons dorp en dan waren die er in de meeste gevallen alleen bij bijzondere gelegenheden zoals een priesterjubileum.
Ondanks de spelende kinderen bleef de sfeer eerbiedig
Tijdens de dienst bewogen de aanwezigen zich af en toe door de kerk, bijvoorbeeld om hun kinderen bezig te houden. Ondanks de spelende kinderen bleef de sfeer eerbiedig. De oudere kinderen zaten keurig bij hun ouders. Hoewel de viering grotendeels in het Roemeens was, waren bepaalde elementen, zoals de Evangelielezing, herkenbaar uit onze eigen liturgie. De voorganger stond het grootste deel van de tijd met zijn rug naar de gelovigen, terwijl de mannen die tijdens de metten de teksten lazen, dit bleven doen. Op gezette momenten antwoordden de priesters en de gelovigen. Eén van de priesters kwam op een gegeven moment naar voren en hield uit het hoofd een tien minuten durende toespraak. Achteraf begreep ik dat vader John de gelovigen opriep om dankbaar te zijn voor het feit dat wij onze kerk met hen willen delen en om voor ons te bidden. Tegen het einde van de viering kwamen de priesters naar beneden met onder andere een kelk in de hand. De ouders met kinderen verzamelden zich voorin, waar de kinderen met een lepeltje een slokje uit de kelk kregen, gevolgd door een stukje brood als symbool (sic) voor het lichaam van Christus.
Dit verbaasde mij, omdat veel kinderen nog te jong leken om hun Eerste Heilige Communie te hebben gedaan. Later werd mij uitgelegd dat in de Roemeens-Orthodoxe traditie alle gedoopte kinderen, ongeacht hun leeftijd, ter communie mogen gaan. Na de communie kregen de kinderen ook nog een traktatie, uitgedeeld door oudere kinderen en volwassenen. Nadat alle kinderen de communie hadden ontvangen, zegende vader Andrei de meegebrachte gaven en sprak hij opnieuw de aanwezigen toe. Vervolgens vond de communie-uitreiking voor de volwassenen plaats. De kerkgangers kusten het kruis dat de priester vasthield en ontvingen een kruisje van olie op hun handen en voorhoofd. Het brood werd uitgedeeld door een van de assistenten. Ook de volwassenen kregen, indien gewenst, iets lekkers zoals fruit of een stukje cake. Omdat dit de eerste viering in de Martinuskerk was, werden er ook bloemen uitgedeeld. Na afloop nam vader John nogmaals het woord en richtte zich in het Nederlands tot mij, om via mij onze parochianen en het bestuur te bedanken voor de gastvrijheid en de mogelijkheid om in deze kerk hun vieringen te houden. Toen de viering eindigde, was het bijna half één. Ondanks dat ik, op enkele Nederlandse woorden van de priesters na, niets van de viering kon verstaan, heb ik me geen moment verveeld. Het was indrukwekkend en voelde goed om met zoveel andere gelovige christenen samen te vieren. Na afloop werd ik nog uitgenodigd om te genieten van de Roemeense gastvrijheid en kreeg ik allerlei lekkernijen aangeboden.
