Voor het eerst sinds het uitbreken van de coronacrisis kan op zondag 14 juni 2020 weer de heilige communie uitgereikt worden. Bijzonder is dat juist op deze zondag Sacramentsdag wordt gevierd. Wat is de oorsprong van dit hoogfeest? In deze longread (‘langer verhaal’) publiceert Katholiekleven.nl de betekenis van Sacramentsdag voor gelovigen vandaag.
De oorsprong van het hoogfeest van Sacramentsdag ligt in de middeleeuwen. In visioenen aan de heilige Juliana van Cornillon (1192/93-1258) zou de Heer de Kerk gevraagd hebben een speciaal feest in te stellen ter ere van de eucharistie. Juliana was augustines in Luik, waar al langer veel aandacht was voor de eucharistie. Bekend is dat er groepen vrouwen waren die zich wijdden aan de aanbidding, het vurig ontvangen van de communie en werken van naastenliefde. In dat klimaat kon ook de theologie over de eucharistie gedijen en zich verdiepen.
Twintig jaar lang overdacht, bemediteerde en bad Juliana over de wens van de Heer en besprak die met twee andere vrome vrouwen. Na de instemming van eminente theologen verkregen te hebben, legde zij Jezus’ wens voor aan Robert de Thourotte, van 1240 tot zijn dood in 1246 bisschop van Luik.
Liturgisch feest
Het ging om de instelling van een liturgisch feest waarop de gelovigen de eucharistie konden aanbidden, opdat hun geloof zou groeien, zij vooruitgang zouden maken in de beoefening van de deugden en eerherstel geven voor de beledigingen tegenover het Allerheiligste Sacrament. Zo werd het feest voor het eerst in het bisdom Luik en later in omringende bisdommen ingevoerd.
Juliana van Cornillon kreeg te maken met flinke tegenwerking en werd zelfs verbannen uit haar klooster. Maar paus Urbanus IV had Juliana leren kennen toen hij als aartsdiaken in Luik werkte. Hij voerde Sacramentsdag in 1264 als verplicht hoogfeest in voor de hele Kerk, hetgeen later nog eens door het Concilie van Vienne (1311-1312) werd bevestigd.
Transiturus de hoc mundo
In de instellingsbul, ‘Transiturus de hoc mundo’ (Alvorens de wereld te verlaten), schrijft paus Urbanus: “Alhoewel de eucharistie elke dag plechtig gevierd wordt, achten wij het juist (…) dat het ten minste eens per jaar met nog grotere plechtigheid gevierd wordt. (…) In deze sacramentele gedachtenis van Christus is Jezus Christus, zij het onder een andere gedaante, in zijn eigen substantie bij ons aanwezig. Toen Hij zou opstijgen ten hemel, zei Hij namelijk: ‘Ik ben met u alle dagen tot de voleinding der wereld’ (Matteüs 28, 20).”
Hij vroeg één van de grootste theologen uit de kerkgeschiedenis, de heilige Thomas van Aquino (1225-1274) voor dit grote feest liturgische teksten te schrijven die nu nog altijd gezongen worden, waaronder het Pange Lingua en Tantum Ergo.
- Lees verder over Sacramentsdag in het complete artikel door Jan Peeters op www.katholiekleven.nl;
- In 2017 kwamen de relieken van Juliana van Cornillon naar de Begijnhofkapel in Breda. Lees het artikel hierover dat Jan Peeters daar destijds over schreef.
Pater Edmund Owusu draagt het Allerheiligst Sacrament bij gelegenheid van het gebedsinitiatief ’24 uur voor de Heer’. – Foto: Ramon Mangold
