Driekoningenzingen : liturgie, diaconie en catechese in één
Het Driekoningenzingen is een laagdrempelige activiteit om gezin, parochie en school met elkaar te verbinden. Daarover was iedereen het eens op de avond die het Sint Franciscuscentrum op 26 oktober 2016 over dit onderwerp organiseerde. De avond vond plaats op Centrum Bovendonk te Hoeven.
Ervaringen uit Duitsland en Oostenrijk
De aanwezigen luisterden geboeid naar de ervaring van Guus Prevoo, missionair veldwerker bij de Vasten- en Adventsaktie en pastoor Lars Peetam, pastoor van de parochie van de Heilige Familie in Breda, Bavel en Ulvenhout. Er werd ook concreet materiaal gepresenteerd. Prevoo belichtte het Sternsingen in Oostenrijk en Duitsland. In deze landen is het Sternsingen sterk georganiseerd. Op het feest van Driekoningen trekken hele groepen als koning verklede kinderen door de straten. Geleid door een ster bellen ze bij de mensen aan, zingen een Driekoningenlied en ontvangen een geldelijke gave. In ruil hiervoor krijgen de volwassenen een huiszegen met daarop de tekst: ”Christus mansionem benedicat” (Christus zegene het huis). De opbrengsten van het Driekoningenzingen zijn bestemd voor een missionair doel. In Oostenrijk brengt het Sternsingen 5 miljoen euro op. Volgens Prevoo is het Sternsingen zeer geschikt om de kerk bij kinderen in beeld te brengen. Het is een diaconale activiteit die kinderen kan toeleiden naar catechese.
Ervaringen uit Belgie
Lars Peetam vertelde over zijn ervaringen bij de Liefdezusters in Kortemark (West-Vlaanderen). Zij leiden een meisjes- en kinderinternaat, bestemd voor kansarme meisjes. Zij worden in een hartelijke en godsdienstige sfeer opgevangen. De congregatie mag zich verheugen in jonge roepingen. Tot vorig jaar verzorgde de parochie het Driekoningenzingen. Omdat de belangstelling afnam is de parochie ermee gestopt, juist in het jaar dat de zusters wilden aansluiten. De zusters hebben doorgezet en organiseerden dit jaar voor de eerste maal het Driekoningenzingen met de meisjes van het kinderinternaat.
De opbrengsten waren bestemd voor een weeshuis in Colombia. Met 37 kinderen gingen de zusters door de straten van het Vlaamse dorp. Voor ze op weg gingen, werd het project tijdens een uitzendviering gepresenteerd. In deze viering werden de kinderen, de kronen, de huiszegens, de sterren en de collectebussen gezegend. Daarna gingen de kinderen onder leiding van volwassenen op pad om als de Koningen aan de mensen het goede nieuws van Christus’ geboorte te verkondigen. Elk kind droeg een attribuut. De kinderen genoten er zichtbaar van. Het was voor hen een grote ervaring om zelf iets voor andere kinderen te kunnen betekenen. Op het einde van de tocht verzamelden alle kinderen zich in de kapel en brachten hun gaven naar voren. De zusters hadden driekoningentaart gebakken en daarin een boon verstopt. Het kind dat een boon vond kreeg twee euro. Het kreeg de keuze om de twee euro voor zichzelf te houden, één euro voor Colombia te bestemmen of het hele bedrag aan Colombia te schenken. De meeste kinderen kozen voor het laatste zodat de totale opbrengst 1200 euro bedroeg. Pastoor Peetam wees op het mystagogische aspect van deze activiteit. “Het is catechese, liturgie en diaconie zonder dat het zwaar wordt. Je merkt dat je iets goeds doet en zo licht verspreid.”
Starten in het het bisdom van Breda
De aanwezigen boomden door over de concrete mogelijkheden in hun parochies. Men stond stil bij de praktische kant van de organisatie. Ga je het met vormelingen of eerste communicanten doen? Hoe bereik je de doelgroepen? Kunnen sociale media hierin een rol spelen? Hoe betrekken we scholen erbij?
Iedereen was het er over eens dat de traditie van het Driekoningenzingen mogelijkheden biedt voor kinder- en gezinspastoraat.
Achtergrond van het Driekoningenzingen
Ben Hartmann ging kort in op het ontstaan en de achtergronden van het Driekoningenzingen. In de kerk bestaat al lang een verering voor de wijzen uit het Oosten. Ze worden vermeld in het geboorteverhaal van evangelie volgens Matteüs. Deze evangelist schrijft dat de drie wijzen de pasgeboren Jezus goud, wierook en mirre aanboden, geschenken met een symbolische waarde. De kerkelijke vroomheid heeft hieruit afgeleid dat het om drie wijzen zou gaan. Vanaf de achtste eeuw sprak men over de Drie Koningen. In die periode kregen ze ook de namen van Caspar, Melchior en Balthasar. Ze werden gezien als de vertegenwoordigers van de drie continenten die Jezus kwamen huldigen. De verering van de Drie Koningen kreeg een enorme stimulans in de twaalfde eeuw toen hun gebeente werd ontdekt. Vanaf 1164 wordt dit bewaard in de dom van Keulen. In Duitsland ontstonden verschillende gebruiken rond de Drie Koningen. Omdat ze reizigers waren werden veel herbergen naar hen vernoemd. Veel hotels dragen de naam: Goldene Krone.
In de zestiende eeuw gingen veel Duitse streken over naar de reformatie. Kloosterscholen werden gesloten. De leerlingen gingen voor zichzelf geld inzamelen. Dit speelde zich af rond het Feest van Drie Koningen. Dit liep ook wel eens uit de hand zodat de verlichte vorsten en keurvorsten in de achttiende eeuw dit gebruik aan banden legden. Momenteel is het Driekoningenzingen niet meer weg te denken uit de katholieke gebieden in ons buurland. Zelfs de bondspresident stelt op Driekoningen zijn paleis open voor de Sternsinger.
