Bisschop Van den Hende nam op dinsdag 22 maart, dinsdag 5 april en woensdag 6 april deel aan de halfjaarlijkse dekenale bijeenkomsten van de (inter)parochiële caritasinstellingen. De bisschop sprak over de sociale leer van de Kerk en de activiteiten van het bisdom. In totaal namen tachtig leden van caritas besturen deel aan de avonden.
Geloof zonder daden?
Diaken Wim Tobé, functionaris voor de caritasinstellingen in het bisdom van Breda, leidde de avonden. Hij opende met gebed en las voor uit de Jacobus brief: “Wat baat het een mens te beweren dat hij geloof heeft, als hij geen daden kan laten zien” (Jacobus 2,14). “De sociale leer is iets dat ons allen aangaat,” vertelde Tobé. “Deze avonden gaan over wat wíj ermee te maken hebben.” Daarna gaf hij het woord aan de bisschop. De bisschop vertelde dat de sociale leer van de Kerk een echte eyeopener is als parochianen zich plots realiseren dat wat ze vanuit hun hart voor een ander doen ten goede, ten diepste geworteld is in hun geloof en roeping als mens.
Een visie op samenlevingsvraagstukken
De sociale leer van de Kerk is het geheel van kerkelijke documenten die ingaan op maatschappelijke en sociaal-economische vragen vanuit het geloof. Paus Leo XIII schreef de sociale encycliek ‘Rerum novarum’, over ‘de nieuwe dingen’ (1891). Sinds ‘Rerum Novarum’ werd de sociale leer van de Kerk steeds meer opgevat als een organisch geheel, om als Kerk in staat te zijn vanuit het geloof en vanuit de daarmee verbonden mensvisie antwoord te geven op vragen en noden in de sociale omstandigheden van de tijd.
Buren, broeders en zusters
In 2009 gaat Paus Benedictus XVI in zijn encycliek ‘Caritas in veritate’ in op de uitdaging van de globalisering: ‘De steeds meer geglobaliseerde samenleving maakt ons tot buren, maar niet tot broeders en zusters’ (Caritas in veritate, art. 19). Bisschop Van den Hende: “Laten we ons leiden door de liefde van Christus (caritas in veritate) om elkaars broeders en zusters te kunnen zijn? Laten wij ons raken door de ander? Zijn we bereid onze talenten in te zetten voor de medemens?”
Verantwoordelijke mensen
“De Kerk beoogt geen blauwdruk te geven voor oplossingen,” aldus de bisschop. “De Kerk heeft wel steeds de opdracht in waarheid op te komen voor een samenleving die recht doet aan de mens en aan de waardigheid en roeping van de mens (Caritas in veritate, art. 9). Laten wij als leden van de Kerk voldoende zien dat mensen als beeld van God een opdracht hebben? Dat we geroepen zijn iets voor anderen te betekenen in Jezus’ Naam? God geeft ons een opdracht als verantwoordelijke mensen. Dat betekent dat we naast individuele caritas ook nadenken over structuren en er aan meebouwen.”
De dienst aan de naaste heeft zijn basis in de Bijbelse opdracht. Zoals de tekst van de Jacobus brief, waarmee diaken Tobé de bijeenkomsten opende, de werken van barmhartigheid (Matteüs 25), de tien geboden uit het Oude Testament.
Eucharistie en liefde
“Het geloof verbindt de eredienst aan God met de dienst aan de naaste,” aldus de bisschop, die tot slot een tekst van paus Benedictus citeerde uit het geloofsboekje ‘Daden van geloof’: “Eredienst zelf, eucharistische gemeenschap, omvat de werkelijkheid van zowel bemind worden als ook anderen op hun beurt liefhebben. Eucharistie die zich niet vertaalt in concrete beoefening van de liefde is ten diepste onvolledig. (Deus caritas est, art. 14) ”
Iets dat ons allen aangaat
In het gesprek daarna kwam onder meer de vraag ter sprake wat een parochie of caritasinstelling met de sociale leer kan. De Kerk heeft een rijke traditie in onderwijs, zorg en in aandacht naar individuele mensen. Er zijn volop kansen om de naaste nabij te zijn, zoals bijvoorbeeld mensen die vrijwilliger zijn bij een voedselbank merken. Bisschop Van den Hende: “Veel parochianen doen vrijwilligerswerk in ziekenhuizen, zorgcentra, mantelzorg in de wijk. Vaak wordt dit als een vanzelfsprekendheid gezien, maar het is concrete diaconie.”
De bisschop zelf bracht diaconale werkbezoeken aan een zorgcentrum, aan voedselbanken, en aan een school voor kinderen met een beperking. Artikelen hierover in de krant blijken een steun in de rug voor het werk van de caritasinstellingen, omdat deze hiermee aan de lokale overheid kunnen laten zien hoe de Kerk zich inzet voor de naaste in de samenleving van nu. Zo kunnen de caritasinstellingen al doende extra aandacht vragen voor problemen die ze signaleren.
Lees verder
- Zie voor de activiteiten van het bisdom in het kader van de sociale leer van de Kerk p. 4 van de nieuwsbrief ‘Geloof en diaconie’, klik hier.
- Download het geloofsboekje ‘Daden van geloof’, klik hier.
- Bekijk het interview met bisschop Van den Hende over de sociale leer van de Kerk, klik hier.
