Op 18 november 2018 viert de Kerk de werelddag van de armen. De werelddag van de armen is een initiatief van paus Franciscus. Hij stelde deze dag in bij de afsluiting van het heilig jaar van de barmhartigheid. De paus bepaalde dat deze dag gevierd wordt op de voorlaatste zondag van het kerkelijk jaar.
Dit jaar zal bisschop Liesen op deze zondag de Antoniusprijs voor diaconie uitreiken. Mede om deze reden stond de bisschopshuisbijeenkomst voor pastorale beroepskrachten op maandag 24 september in het teken van dit pauselijk initiatief. Diaken Menco van Koningsveld leidde de avond in. Diaken Vincent de Haas fungeerde als coreferent. Menco van Koningsveld is diaken van het aartsbisdom Utrecht en werkt in Apeldoorn. Hij is, net zoals diaken De Haas, verbonden aan de Priester- en Diakenopleiding Bovendonk.
Diaken Van Koningsveld plaatste de werelddag van de armen in het kader van de zending van de Kerk. Deze zending kent twee componenten: missionaire verkondiging en missionaire diaconie. De verkondiging richt zich op kerkgangers, gedoopten die wat verder van de Kerk afstaan, en niet-gedoopten. Paus Franciscus spreekt in verschillende documenten heel concreet over deze missionaire verkondigende taak.
Vreemdelingen
De werelddag van de armen situeert zich in de missionaire diaconie. Van Koningsveld vroeg zich af wie de armen feitelijk zijn. Het gaat volgens hem om mensen die niet passen in de mainstream van de samenleving en die daardoor vreemden zijn in de maatschappij. Onze cultuur kent heel veel grenzen waardoor ze mensen uitsluit. Van Koningsveld noemde de taal, laaggeletterdheid maar ook digitale obstakels. Wie in de toekomst niet mee rijdt op de digitale snelweg, valt binnen vijf jaar buiten de boot.
Dit staat haaks op de visie van God. God gaat in de Schrift een verbond aan met paupers, de vreemdelingen. Hij kiest in Egypte partij voor vreemdelingen, leidt hen uit Egypte weg naar het Beloofde Land, waar ze ook vreemdeling zijn. Als het volk Israël zich ‘settelt’, herinnert de Heer hen aan hun vreemdeling zijn. Israël is getekend door het goddelijk vreemdelingschap. Dit zet zich voort in het Nieuwe Verbond. Jezus Christus verzamelt ‘de vreemden’ van zijn tijd om zich heen, de armen de uitgestotenen, de blinden, de lammen. Hij maakt hen tot een nieuw volk, dat Hij naar het land van belofte, het Rijk Gods, leidt. Volgeling van Jezus Christus behoren tot dit Rijk van de Heer. Wij zijn op aarde bijwoners en bezitten geen blijvend huis.
Evangelische armoede
Vanuit deze spiritualiteit is de christen geroepen tot een liefdevolle ontmoeting met de ander. Dit is een benadering met een open hart. In ons contact met de arme moeten we ons ontdoen van mentale beelden die ons onvrij maken en afscheid nemen van vooronderstellingen. Dan evangeliseren we onszelf. We leren ons dan in kleine stapjes de evangelische armoede aan. Hoe meer we in kleine stapjes voorwaarts gaan, des te meer is de Kerk een teken van de liefde van Jezus Christus. Deze authentieke christelijke levensstijl wordt gekenmerkt door een vitaal gebedsleven, een vitaal eucharistisch leven en een een christelijke levenswandel (praxis). Dit leven moet je inoefenen. Het vraagt discipline en regelmaat.
Barmhartigheid
Diaken Vincent de Haas stond stil bij de betekenis van het woord barmhartigheid. God schept de wereld vanuit liefde en nodigt ons uit daarop te reageren. Dit doen wij metterdaad. Daarvoor vieren we de eucharistie, bidden we én moeten we ook handelen. Liturgie en diaconie zijn niet te scheiden. Diaken De Haas verwees naar de fraters van Tilburg, die begin deze eeuw begonnen met de Beweging van Barmhartigheid. Binnen deze beweging wordt de Schrift gelezen. “Tijdens de lezing vragen we ons af wat de schriftlezing met ons doet. Ontdekken we dat we wel in de wereld, maar niet van de wereld zijn?” aldus Vincent de Haas.
“Paus Benedictus heeft ons uitgedaagd om elke dag het hooglied van de liefde uit de eerste brief van de apostel Paulus aan de Korintiërs te lezen. Als je dit doet, verandert je kijk op de wereld,” aldus diaken De Haas. “Je ziet de ander niet meer als concurrent, maar beschouwt hem vanuit de liefde van God.” De eucharistie helpt hierbij. In de eucharistie ontvangt de gelovige het Lichaam van Christus. Jezus daagt de gelovige uit naar buiten te treden met de liefde die hij of zij ontvangen heeft, en de ander echt te ontmoeten. “In zekere zin vervreemdt deze levenshouding ons van de omliggende maatschappij,” aldus diaken De Haas.
(Foto: Ramon Mangold)
