Donderdag 21 februari start de eerste dag van de kerktop met een getuigenis van slachtoffers van seksueel misbruik uit de vijf werelddelen. De organisatie zet daarmee de toon voor deze ontmoeting, waar bisschoppen en religieuzen op uitnodiging van paus Franciscus uit de hele wereld in Rome bijeen zijn: seksueel misbruik van minderjarigen is een wereldwijd probleem en komt overal voor.
Dat zegt op zaterdag 23 februari ook zuster Veronica Openibo SHCJ in de inleiding die zij dan verzorgt. “Zoals waarschijnlijk velen van jullie, heb ik sommige Afrikanen en Aziaten horen zeggen: ‘dit is niet ons probleem in Afrika en Azië. Het is het probleem van Europa, de Amerika’s, Canada en Australië’. Maar ik heb, in mijn werk in heel Nigeria, de verhalen gehoord en mensen geholpen.”
In hun getuigenissen zeggen de slachtoffers, dat ze hopen dat de bisschoppen naar slachtoffers luisteren en leiderschap tonen in de aanpak en preventie van misbruik. Ze vertellen over hun pijn. Zoals een van hen zegt: “Wat me het meest heeft verwond? Als ik daarover nadenk, denk ik aan het geheel… Aan het volle besef van het totale verlies van de onschuld van mijn jeugd en de gevolgen daarvan tot op de dag van vandaag.”
Slachtoffers van misbruik vragen om zero-tolerance. (Foto: Katholiekleven.nl)
In de eerste inleiding op donderdag 21 februari spreekt kardinaal Tagle, de aartsbisschop van Manilla, over de pijn van mensen die als minderjarige slachtoffer werden van seksueel misbruik. Hij spreekt over de apostel Thomas, die gelooft als hij de wonden van Jezus ziet (Johannes 20, 19-28): “Jezus vraagt hem naar zijn wonden te kijken en deze zelfs aan te raken,” aldus kardinaal Tagle. Dat is ook wat de Kerk moet doen, vertelt de kardinaal, als het gaat om slachtoffers van misbruik.
In de loop van de dagen verzamelt zich steeds meer pers rond het Vaticaan. De hele week berichten media intensief over de kerktop en de opeenvolgende thema’s: ‘responsibility’, ‘acountability’ en ‘transparancy’. Naast de plenaire inleidingen, in totaal negen verspreid over drie dagen, spreken de 190 deelnemers met elkaar in elf taalgroepen.
Het zijn dagen van bewustwording, commitment en gebed. Elke dag begint met het gezongen gebed tot de Heilige Geest (Veni Creator Spiritus). En op zaterdag 23 februari sluiten de bisschoppen, religieuzen en de paus de dag af met een boeteviering. “Als je een ruit ingooit met een steen en je zegt ‘sorry’, is er niet meteen een nieuwe ruit geplaatst. Dus het vraagt ook in de relatie met de Heer dat we zeggen: dit hebben we niet goed gedaan,” zegt Mgr. Van den Hende hierover tegen katholiekleven.nl. “We vragen om vergeving. Maar daarin zit het commitment: als je om vergeving vraagt, moet je het voortaan ook anders gaan doen.”
Mgr. Van den Hende. (Foto: Katholiekleven.nl)
Eerder die dag demonstreren slachtoffers van seksueel misbruik. Zij vragen om zero-tolerance in de Kerk ten aanzien van plegers van de seksueel misbruik en bisschoppen die daar onvoldoende tegen optreden. Zij lopen in een demonstratie van de Piazza del Popolo naar de Engelenburcht.
De laatste inleiding van de driedaagse top wordt gehouden door de Mexicaanse journalist Valentina Alazraki. Zij spreekt over de media en ‘transparancy’. “We helpen jullie om de rotte appels te vinden,” zegt zij over het werk van journalisten. De Kerk moet daarom niet bang zijn. Dat zou alleen moeten als de Kerk niet zou kiezen voor de kinderen, de ouders en families en de civil society.
“We weten als journalisten dat misbruik niet beperkt is tot de Katholieke Kerk,” legt ze uit. “Maar we zijn strenger als het om de Kerk gaat, vanwege de morele rol van de Kerk.” En ze vergelijkt het met dat stelen slecht is, maar dat journalisten dit nog serieuzer nemen als het door een politieagent gebeurt.
Demonstranten en pers op de Piazza del Popolo. (Foto: Katholiekleven.nl)
Op zondagochtend 24 februari sluit de kerktop af met een eucharistieviering, waarin de bisschoppen concelebreren met paus Franciscus. Aansluitend houdt de paus zijn slottoespraak. Hij schetst hoe seksueel misbruik van minderjarigen breed voorkomt in de samenleving. “De wreedheid van het fenomeen wordt nog ernstiger en schandaliger als het voorkomt in de Kerk, omdat het volstrekt onverenigbaar is met haar morele gezag en ethische geloofwaardigheid,” aldus de paus. En hij voegt eraan toe: “In de terechte boosheid van mensen, ziet de Kerk de weerslag van de toorn van God, die is verraden en beledigd door deze gewijde bedriegers.”
De paus reikt principes aan voor de aanpak en preventie van seksueel misbruik, in en buiten de Kerk. In de media reageren slachtoffers teleurgesteld, omdat de paus geen concrete zero-tolerance maatregelen noemt. De deelnemers aan de top en de paus zullen echter aangeven dat een belangrijke stap is gezet: seksueel misbruik van minderjarigen kan overal in de Kerk voorkomen, het vraagt wereldwijd een antwoord. In de persbijeenkomst van het Vaticaan deze zondag worden daarom een aantal zaken in het vooruitzicht gezet: een vademecum voor bisschoppen over de aanpak van seksueel misbruik, richtlijnen middels een document (motu proprio) van de paus voor Vaticaanstad en de curie, een taskforce om bisschoppenconferenties met te weinig middelen en mensen wereldwijd te ondersteunen bij de aanpak en preventie van seksueel misbruik van minderjarigen door medewerkers van de Kerk.
