De Advent luidt het begin van het kerkelijk jaar in. Dit jaar heeft de Advent een speciale tint, omdat de gelovigen op de eerste zondag van de Advent in de liturgie de nieuwe versie van het Onze Vader bidden. Het bisdom organiseerde op vrijdag 25 november 2016 een middag over deze nieuwe versie.
De bijeenkomst vond plaats in de Johanneszaal van de Priester- en Diakenopleiding Bovendonk. Er waren ongeveer 40 aanwezigen. Vicaris Paul Verbeek en bisschop Liesen verzorgden de inleidingen. Medewerker kerkmuziek Jan Schuurmans oefende met de aanwezigen de muzikale toonzettingen van het nieuwe Onze Vader.
Om welke delen gaat het eigenlijk?
De tekst van het Onze Vader is op twee punten gewijzigd:
- We bidden: “Vergeef ook onze schulden, zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren”. Dit komt in plaats van “Vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven.”
- De zesde bede luidt: “breng ons niet in beproeving” in plaats van “leid ons niet in bekoring”.
De vertaling van het Onze Vader is een onderdeel van een groter geheel. De Heilige Stoel heeft gevraagd om te komen tot een Nederlandstalig Missaal voor het hele Nederlandse taalgebied, dat buiten Nederland en Vlaanderen ook Suriname omvat.
Achtergronden van het Onze Vader
Vicaris Verbeek en bisschop Liesen belichtten in hun inleidingen de achtergronden van het Onze Vader. Vicaris Verbeek wees erop dat Jezus in het Onze Vader niet spreekt over ‘Mijn Vader’ maar over ‘Onze Vader’. Hij doet dit wanneer Hij zijn leerlingen leert bidden (Lucas 11, 1-4). Hieruit volgt, aldus vicaris Verbeek, dat God de Vader is van allen die met Jezus mee willen doen. God bevindt zich in de hemel, een andere werkelijkheid. Op die manier drukt de eerste bede van het Onze Vader tegelijkertijd intimiteit en afstand uit.
Bisschop Liesen ging in op het tweede deel van het Onze Vader. Het Onze Vader neemt binnen de joodse gebedscultuur een unieke positie in. Alle joodse gebeden kennen een lofprijzing. In het Onze Vader ontbreekt deze. Later, in de liturgie, is deze eraan toegevoegd maar oorspronkelijk hoorde hij daar niet bij.
Waarom schuldenaren?
Bisschop Liesen concentreerde zich op de twee veranderingen. Hij merkte op dat er steeds nieuwe vertalingen nodig zijn, omdat een levende taal verandert. Zo blijkt dat voor sommige mensen het werkwoord ‘vergeven’ een andere klank heeft. Zij denken dan aan ‘weggeven.’ In het Onze Vader kent het woord vergeven een lijdend voorwerp en een meewerkend voorwerp. We vergeven onze schulden ook aan elkaar. Omdat God onze Vader is, heeft Hij ook te maken met onze onderlinge relaties. Als we elkaar kwaad aandoen, doen we ook Hem kwaad aan en moeten we Hem om vergeving vragen. Dit wordt nog meer duidelijk in de nieuwe vertaling.
Waarom beproeving?
Bisschop Liesen ging uitvoerig in op de betekenis van het woord beproeving. De bisschop attendeerde de toehoorders erop dat ook de kerkvaders met deze tekst worstelden. Soms beproeft God ons geloof. Wij zijn geen marionetten. God gaat persoonlijk met ons om. Zo testte Hij in het Oude Testament het geloof van Abraham. We bidden ervoor dat we in de beproeving niet bezwijken, maar de juiste keuzes maken. We bidden God dat we niet boven onze kracht beproefd worden. Daarvoor hebben we Gods hulp nodig. In onze taal heeft bekoring een positieve lading gekregen. Daarom koos de commissie voor een andere vertaling.
Onze Vader
Onze Vader, die in de hemel zijt,
uw naam worde geheiligd,
uw rijk kome,
uw wil geschiede
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven
aan onze schuldenaren,
en breng ons niet in beproeving,
maar verlos ons van het kwade
Meer informatie
- Gerhard Lohfink, Het Onze Vader opnieuw uitgelegd. Antwerpen, Halewijn, 2016. – ISBN: 978.90.8528.389.8.
Het boek is aanwezig in de bibliotheek van de Priester- en Diakenopleiding Bovendonk. - Magazine Het Gebed van de Heer. Hierin is opgenomen een katern met vijf toonzettingen van het nieuwe Onze Vader.
