Het kempische plaatsje Alphen (nabij Tilburg) heeft banden met Echternach. Al in 709 schonk de Frankische edelman Engelbert elf hoeven met woningen, erven en lijfeigenen aan Sint Willebrord. Tot 1175 bleven deze in bezit van de abdij te Echternach. Daarna kreeg de norbertijnerabdij Tongerlo deze bezittingen in beheer. Geleerden achten het waarschijnlijk dat Willibrordus de eerste kerk in Alphen gewijd heeft.
Willebrord kerken
Om die reden organiseerde het dekenaat De Baronie zijn thematische bijeenkomst in het Jaar van het Religieus Erfgoed op zaterdag 8 november in de Sint Willibrorduskerk te Alphen. Het dekenaat koos ervoor om Willibrordus voor het voetlicht te halen omdat in het bisdom Breda liefst negen kerken aan deze heilige zijn toegewijd. Opmerkelijk genoeg zijn deze evenwichtig verspreid over het hele bisdom. Voor en na de bijeenkomst kon men voorwerpen en foto’s uit en van deze kerken bewonderen.
Willebrord en Echternach
De kerk in Alphen bevat verschillende herinneringen aan Willibrordus. Zo is er een kopie van een schilderij waarop te zien is dat Willibrordus de springprocessie van Echternach zegent. De pastoor van Alphen schonk in de zestiende eeuw het oorspronkelijke exemplaar aan de abdij van Echternach.
De heemkundige Jan van Eijk vertelde levendig over de banden tussen Willibrord en Echternach. “Het enige tastbare bewijs van deze relatie is de oorkonde waarin deze schenking vermeld is,” aldus Van Eijk. “Willibrordus was afkomstig uit Engeland. Hij missioneerde onder de Friezen. Dit ging niet altijd vanzelf. Hij zocht steun bij de reeds gekerstende Franken. De hofmeier, Pepijn van Herstal, gaf hem in 692 de burcht bij Antwerpen om van daaruit te werken. Ook andere Frankische edellieden zoals de hier boven genoemde Engelbert, hielpen Willibrord.”
Van Eijck noemde onder andere de schenkingen te Eersel, Diessen en Susteren. “Maar de grootste schenking kreeg hij toch in Alphen,” verklaarde hij. “De legendarische streekhistoricus pastoor Binck heeft getracht deze schenking te lokaliseren. We kunnen veilig aannemen dat de boerderijen die aan de abdij Tongerlo toebehoorden tot de oorspronkelijke schenking behoorden.”
In Alphen
Volgens Eijck was Willibrordus herhaaldelijk in Alphen geweest. “Alphen lag op de kruising van twee oude wegen. Als hij van Utrecht naar Antwerpen reisden passeerde hij zeker Alphen.” Volgens Eijck heeft Willibrord in Alphen een klein kerkje gebouwd. “Deze stond niet op de plaats van de huidige dorpskerk maar iets oostelijker. Opmerkelijk was dat Willibrord aan de lijfeigenen hun vrijheid schonk.”
Willibrordusputje
Of Willibrordus in Alphen gedoopt heeft blijft onzeker. Alphen kent in ieder geval de traditie van een Willibrordusputje, gelegen aan een oude Romeinse weg. Van Eijck weet niet zeker of dit concrete putje iets met Willibrord uit te staan heeft. Volgens Van Eijck gaat het om “invented tradition”.
Volgens de legende wilde Willibrord een groep bekeerlingen dopen. Er was geen water in de omgeving. Willibrordus sloeg met zijn staf op de grond en zie, er ontsprong een bron. In 1939 was het Willibrordusjaar. Toen pastoor Binck hoorde dat er een Willibrordusputje had bestaan, wilde hij deze bron opsporen.
Omdat de dorpsbewoners van mening verschilden over de plaats van deze bron, schakelde hij een wichelroedeloper in. Zo werd de bron gevonden. Bij de bron liet hij een kapelletje bouwen.” Momenteel is de kapel eigendom van de Stichting Boshovense Kapel.
Levensverhaal
Na de lezing van Van Eijck trokken de 150 aanwezigen, voorafgegaan door het Willibrordusgilde, naar de Willibrorduskapel die iets buiten het dorp gelegen is. Daar verhaalde rasverteller M Hoondert, verkleed als Sint Willibrord, het levensverhaal van de heilige. “Willibrord maakte van lijfeigenen vrije boeren, vrije Brabantse boeren.” Zo benadrukte hij de sociale betekenis van Nederlands’ patroonheilige.
