Namens de Rooms-Katholieke Kerk en namens de Protestantse Kerk in Nederland is eind april een brief gestuurd aan premier Rutte over het stopzetten van de levering van verhuismutaties aan de SILA. Dit melden de websites van de Nederlandse Kerkprovincie (www.rkkerk.nl) en de Protestantse Kerk in Nederland (www.pkn.nl).
De ondertekenaars zijn kardinaal Eijk als voorzitter van de Nederlandse Bisschoppenconferentie en dominee Plaisier als scriba van de Generale Synode van de Protestantse Kerk in Nederland. De brief is een reactie op het besluit van het kabinet om de Stichting Interkerkelijke Leden Administratie (SILA) geen gegevens meer te verstrekken uit de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA). Dit besluit werd genomen naar aanleiding van een motie die het kamerlid Koser Kaya van D66 heeft ingediend en die door een Kamermeerderheid werd aangenomen, zonder dat echter daarbij rekening werd gehouden met de reactie namens de kerken op deze motie.
Het besluit betekent onder meer dat er op termijn aan de kerken die aan de SILA deelnemen, geen gegevens meer worden verstrekt over het verhuizen of overlijden van hun leden. Kardinaal Eijk en dominee Plaisier schrijven in hun brief aan de premier dat dit grote consequenties heeft voor de bij de SILA aangesloten kerken. De kerken leveren door hun grote aantallen vrijwilligers een belangrijke bijdrage aan de participatiesamenleving die het kabinet voor ogen staat. Het is daarom alleszins redelijk dat de overheid de kerken helpt om hun ledenadministratie in orde te houden. Tevens signaleren kardinaal Eijk en dominee Plaisier dat er sprake is van discriminatie, omdat besloten is aan de kerken geen verhuismutaties ter beschikking te stellen, terwijl deze service voor andere (niet geestelijke) organisaties en instellingen wordt gecontinueerd.
De tekst van de brief luidt als volgt:
Middels dit schrijven uiten wij als vertegenwoordigers van de Rooms-Katholieke Kerk en de Protestantse Kerk in Nederland onze zorg over een besluit dat recent door het kabinet genomen is.
Het betreft uw besluit om per 1 maart 2016 de levering van verhuismutaties via de BPR aan de Stichting Interkerkelijke Ledenadministratie (SILA) stop te zetten. Deze levering dateert van 1986 en is toen de uitkomst geweest van uitvoerig en langdurig beraad tussen kerken en overheid. Door middel van de SILA als koppelinstrument is het voor onze kerkgenootschappen mogelijk een adequate ledenregistratie op peil te houden.
Wij geven u enkele voorbeelden die duidelijk maken waarom de SILA voor de kerken een zeer bruikbaar en belangrijk middel is voor hun ledenregistratie:
- Wanneer een mevrouw van 80 jaar naar een verpleeghuis gaat en zelf niet meer voldoende bewust is dat zij een adreswijziging moet doorgeven aan een kerkelijk bureau, wordt de verhuizing toch doorgegeven en ontvangt zij bezoek van de gemeente of parochie op haar nieuwe adres.
- Wanneer iemand overlijdt en zijn verwanten verzuimen dit overlijden door te geven, wordt het feit van dit overlijden toch bekend bij de ledenadministratie en kan worden voorkomen dat er pijnlijke situaties ontstaan.
- Wanneer een jongere die gaat studeren even andere prioriteiten heeft dan het doorgeven van zijn verhuizing aan de ledenadministratie, zonder echter het voornemen te hebben zich uit te schrijven, raakt hij toch ‘niet kwijt’.
Zo zijn er vele voorbeelden te geven van de betekenis van de SILA. Met uw maatregel ondergraaft u deze dienstverlening.
Wij zijn van mening dat de argumenten voor de beëindiging ervan niet steekhoudend zijn. Zo heeft niemand tegen zijn of haar wil in een zogenaamde SILA-stip. Daar komt bij dat de SILA-stip alleen voor het betreffende kerkgenootschap zichtbaar is en is er derhalve geen sprake van een inbreuk op de privacy. De huidige dienstverlening kost de overheid bovendien geen geld.
Zoals u bekend mogen andere organisaties dan de kerken wél van deze GBA-gegevens gebruik maken. Niet altijd gaat het daarbij om diensten die tot het terrein van de overheid behoren. Omgekeerd verrichten kerken een breed palet van diensten op het terrein waar de overheid zich primair verantwoordelijk voor weet.
Maar dat geldt zeker ook voor het maatschappelijk middenveld, waarop de kerken relevante spelers zijn en waaraan het kabinet in het kader van het beleid tot bevordering van de participatiesamenleving in toenemende mate verantwoordelijkheden toedeelt.
Denk daarbij aan de rol die kerkelijke vrijwilligers (kerkleden) spelen bij (tijdelijke) opvang van asielzoekers, bij vragen rondom armoede (project schuldhulpmaatje) en bij het omzien naar ouderen en andere kwetsbare groepen.
Alles bij elkaar genomen bedraagt de sociale bijdrage van de vele vrijwilligers in parochies en gemeenten aan de maatschappij een aanzienlijk bedrag. Wanneer kerken uitgesloten worden van de Gemeentelijke Basis Administratie omdat zij in onderscheid van anderen instanties zijn op geestelijke grondslag is er sprake van discriminatie.
Om bovengenoemde redenen achten wij het onrechtvaardig dat onze kerken de toegang tot de Gemeentelijke Basis Administratie wordt ontzegd. De regeling zoals deze nu bestaat is nota bene in overleg met de overheid zelf getroffen.
Nog op 8 maart 2012 sprak de toenmalige minister van binnenlandse zaken, mevr. Spies, warme woorden bij het in ontvangst nemen van een jubileumboek over de SILA. Het bevreemdt ons dat u amper vier jaar later besluit een einde te maken aan het doorgeven van de verhuismutatie aan de SILA.
Op basis van ons mission statement, het Evangelie, hebben wij het vaste voornemen om onze bijdrage aan de samenleving te blijven leveren.
Uw besluit bemoeilijkt dat echter en impliceert het risico dat kerken in hun organisatorisch vermogen nodeloos worden verzwakt. Daarmee demotiveert u kerkelijk betrokken mensen in hun dienst aan de samenleving.
Wij dringen er daarom bij u op aan genoemd besluit te herzien. Uiteraard zijn wij gaarne tot een nadere toelichting op ons verzoek bereid.
