Op 30 juni 2022 nam Jan Schuurmans samen met een aantal andere collegae afscheid van het bisdom Breda. Hij maakt gebruik van een regeling voor vervroegde uittreding.
Jan heeft een lange staat van dienst bij het bisdom Breda. Hij trad op 1 oktober 1999 in dienst als diocesaan functionaris voor kerkmuziek. “Aanvankelijk was ik verbonden aan het Diocesaan pastoraal Centrum (DPC) dat toen nog aan de Fatimastraat lag. Ik volgde Harrie Muskens op, een bekende naam binnen de wereld van de kerkmuziek. Op het DPC werkte ik nauw samen met Gerard Broekhuijsen. Hij was de stafmedewerker voor liturgie.” Hier haalt Jan een kleine herinnering op. “Ik was medewerker kerkmuziek en mijn collega’s waren stafmedewerker. Dit kwam omdat ik, in tegenstelling tot hen, geen theologie had gestudeerd maar kerkmuziek. In zekere zin was ik een vreemde eend in de bijt.”
Vanaf 2005 werden alle diocesane diensten gehuisvest in het bisdomkantoor aan de Veemarktstraat. “In 2005 ging Gerard met pensioen. Als functionaris liturgie is hij opgevolgd door Myriam de Jong-Smits. Met beiden heb ik prettig samen gewerkt.” Jan heeft de Kerk wel zien veranderen. “Ik studeerde in de jaren tachtig aan het Nederlands Instituut voor Kerkmuziek in Utrecht. Ik ben gevormd in de sfeer van het Tweede Vaticaans Concilie. We waren voorstander van de liturgie in de volkstaal. Ik begeleidde in die tijd het koor van de heilige Willibrordusparochie te Teteringen en had te maken met drie werkgroepen liturgie. Werkgroepen liturgie zie je nu bijna nergens meer. Het DPC speelde een rol in het voorbereiden van het beleid. Dat is geleidelijk aan veranderd. Nu ligt de nadruk meer op het uitvoeren van het beleid. In de tijd van bisschop Muskens bisschop van Breda was het allemaal wat uitbundiger. Er waren regelmatig boekpresentaties en jubilea. In 2003 werd het 150-jarig bestaan van het bisdom groots gevierd. Dat vertaalde zich ook in de liturgie. Bisschop Muskens kon een Mis van Mozart met orkest bijvoorbeeld wel waarderen.”
“Kijk eerst wat mogelijk is. Benoem in contacten eerst datgene wat goed gaat en ga vervolgens in gesprek over datgene wat verbeterd kan worden.”
“Ik kreeg ook te maken met een strengere liturgische regelgeving rond liedkeuze. Dit riep nog wel eens weerstand op in de parochies. In de gesprekken met parochies en koren heb ik veel profijt gehad van de wijsheid van vicaris-generaal Vincent Schoenmakers. Hij zei me: “Kijk eerst wat mogelijk is. Benoem in contacten eerst datgene wat goed gaat en ga vervolgens in gesprek over datgene wat verbeterd kan worden.” Zo heb ik ook met veel plezier onder de bisschoppen Van den Hende en Liesen gewerkt.” Schuurmans memoreert de Mis van de heilige Geest. “We hebben voor het Vormsel nieuwe composities laten maken. Dit leverde een prachtige cd op. Voor bisschop Liesen heb ik onder meer gezocht naar liederen voor de Missionaire Parochie, het Vormsel en de Eerste Heilige Communie.”
Jan Schuurmans wikt en weegt wanneer hij nadenkt over de toekomst van de koren. “Ze bestaan vaak uit oudere leden en krijgen moeilijk aansluiting bij de jongere generatie. De coronapandemie heeft er ook geen goed aan gedaan. Gelukkig zijn er ook plaatsen als Oosterhout en Raamsdonksveer waar het wel goed lukt.” Dankbaar kijkt hij terug naar het onderwijsproject ‘Laetare’ waar hij onlangs nog bij betrokken was. Bij dit project, rondom gregoriaanse muziek, werken de zusters norbertinessen samen met middelbare scholen in Dongen Oosterhout en Breda. Jan: “Als je de muziek van deze tijd beter wilt begrijpen, is het heel interessant om je ook in het gregoriaans te verdiepen. Maar is het natuurlijk wel bijzonder dat de oude gezangen van de kerk belangstelling wekken bij de scholieren van nu.”
“Als je de muziek van deze tijd beter wilt begrijpen, is het heel interessant om je ook in het gregoriaans te verdiepen. Maar is het natuurlijk wel bijzonder dat de oude gezangen van de kerk belangstelling wekken bij de scholieren van nu.”
Al met al blikt Jan Schuurmans terug op een mooie periode bij het bisdom Breda. “Ik ben dankbaar dat ik het 23 jaar heb mogen doen. Ik genoot van de diocesane vieringen, de zangdagen, het geven van cursussen, het werken met koren en de samenwerking binnen de commissies voor liturgie en liturgische muziek. We hebben samen veel opgepakt en initiatieven mogen nemen.”
De laatste bijeenkomst die Jan hield namens de commissie voor liturgische muziek was de Dag van de cantor op 16 juli 2022 in Terneuzen. Na de beperkingen door corona wil de koorkring Zeeuws-Vlaanderen weer starten met activiteiten voor iedereen die betrokken is bij liturgie en (koor)muziek. Tijdens de dag werd uitgebreid stilgestaan bij zijn vertrek. “Dat was een complete verrassing,” merkt Jan op. “Die dag gaf mij een groot gevoel van waardering.”
Als kerkmusicus blijft Jan Schuurmans verbonden aan de Sint Antoniuskathedraal en de uitgeverij van de abdij van Berne waar hij medeverantwoordelijk is voor de uitgave van de liturgieboekjes voor de zondagsviering.
Foto: Bisdom Breda
