Op maandag 14 mei vond in het bisdomkantoor in Breda een bijeenkomst plaats voor pastorale beroepskrachten over Het document ‘Verbum Domini’. Dit document verscheen na de bijzondere bissschoppensynode over het Woord van God (2008). Bisschop Liesen en rector Norbert Schnell verzorgden de inleidingen.
Synodes
Vicaris-generaal Vincent Schoenmakers heette de aanwezigen welkom. Hij lichtte toe dat de Katholieke Kerk twee soorten synodes kent. Buitengewone synodes, voor bijvoorbeeld een bepaald land of continent, en algemene gewone bisschoppensynodes. De laatste algemene bisschoppensynode was in 2008 en ging over het Woord van God in het leven en de zending van de Kerk. Mgr. Van den Hende nam daar toen aan deel. De volgende algemene bisschoppensynode zal zijn in oktober 2012 bij de start van het Jaar van het Geloof. Hieraan zal mgr. De Jong deelnemen vanuit Nederland.
‘Verbum Domini’
In zijn inleiding op de avond trok bisschop Liesen de lijn naar de constitutie van het Tweede Vaticaans Concilie ‘Dei Verbum’. Daarna ging hij in op de opbouw van de tekst van de bisschoppensynode uit 2008, ‘Verbum Domini’. Het document bestaat uit drie delen: 1) het Woord van God, 2) het Woord in de Kerk, 3) het Woord in de wereld.
Theologie
Het eerste deel is sterk theologisch. Het legt onder meer uit dat het Woord van God een persoon is, Christus. Dat het een tekst is, de Bijbel. En dat het op de derde plaats verkondiging is. Al deze betekenissen worden in dit eerste systematische deel precies uiteengezet.
Tekstinterpretatie
De bisschop ging nader in op de paragraaf (nr. 12), waarin ‘Verbum Domini’ aangeeft dat de interpretatie van de Schrift serieus rekening moet houden met onder meer literaire genres, historische kennis en taalkundige kennis, en daarbij met de levende traditie van de Kerk. De kerkelijke lezing van de Bijbel moet deel uitmaken van de theologie.
Praktische aanwijzingen
In het tweede deel gaat het document in op heel praktische zaken, zoals de voorbereiding van lectoren op hun taak, en dat er voor hen cursussen zijn. Ook wordt in dit deel gezegd dat het goed is op de kwaliteit van de preken te letten. Het deel besteedt ook aandacht aan lectio divina en gaat in op methodes die in de Wereldkerk zijn ontwikkeld om in parochies de Schrift te lezen.
Tot slot geeft het document aanwijzingen over onder meer de rol van de Schrift bij de nieuwe evangelisatie en wordt ook de oecumene genoemd.
Luisteren naar Gods Woord
Met de aanwezigen stond de bisschop daarna stil bij een tekst uit de Bijbel, het Marcus evangelie hoofdstuk 3 en 4, om aan de hand daarvan een aantal zaken op het spoor te komen die in ‘Verbum Domini’ veel aandacht krijgen, namelijk het belang van het luisteren naar het Woord van God. Zo begint de parabel van de zaaier met ‘luister’ en eindigt er ook mee ‘hij luistere’. “Van het luisteren naar het Woord van God hangt de kwaliteit van je leven af,” aldus de bisschop.
Tweeluik
Na een korte pauze ging rector Schnell in op de samenhang van de bisschoppensynode over het Woord van God met de daaraan voorafgaande bisschoppensynode over de eucharistie (2005). “Het is een tweeluik,” gaf hij aan, “de synodes moeten samen worden gelezen.”
Eerbiedig en vrijmoedig
Een recent hoogtepunt van het kerkelijke denken over het Woord van God is de afkondiging van het document van Vaticanum II, ‘Dei Verbum’. Rector Schnell citeerde uit de eerste zin uit het document: “Door eerbiedig te luisteren naar het Woord Gods en het vrijmoedig te verkondigen…”
Contemplatie en actie
Rector Schnell: “Door deze openingszin zegt het Concilie iets heel fundamenteels. Het gaat over het luisteren naar het Woord van God en het verkondigen van het Woord van God. Het leerambt staat er niet boven, maar dient het. De Kerk is een luisterende Kerk. Vandaaruit kan ze verkondigend zijn en getuigend zijn. Vanuit het luisteren, de contemplatie, kun je tot actie komen. De luisterhouding is typerend voor de Kerk en voor de christen.”
Het Woord van God in de praktijk
Het Tweede Vaticaans Concilie spoort ertoe aan mogelijk te maken dat mensen ook echt vanuit het Woord van God gaan leven. De bisschoppensynode uit 2008 ging na in hoeverre dat ook daadwerkelijk praktijk is geworden. Toen de synode werd geopend kregen bisschoppen van vijf continenten tijd om iets te zeggen over het Woord van God op hun continent. Ze gaven aan dat de Bijbel nog niet in alle talen is vertaald, of dat de prijs van een Bijbel zo hoog is als een maandsalaris. Een van de bisschoppen die aan het woord kwam wees erop hoe moeder Theresa het Woord van God verkondigde door haar daden.
De Bijbel in parochies
De avond sloot af met een gezamenlijk gesprek over de Bijbel in de parochies. Uitleg over de Bijbel wordt daarin het beste aangevuld met het maken van een persoonlijke verbinding met het eigen leven, bijvoorbeeld op bijbelavonden, of bijvoorbeeld als inhoudelijke uitleg bij liederen die koren zingen.
