In de Week tegen de Eenzaamheid, op 3 oktober 2023, gaf professor emeritus Manu Keirse in Oudenbosch een lezing over hoe je mensen kunt helpen bij het verlies van een dierbare. Met aangrijpende voorbeelden uit zijn persoonlijke leven en uit zijn praktijk als klinisch psycholoog, gaat Keirse in op hoe mensen omgaan met rouwverwerking. “Verlies overleven vraagt om rouwarbeid”, vertelt hij. Hij werkt zijn inleiding uit aan de hand van een ‘viertal taken van rouwarbeid’.
Nadrukkelijk spreekt Keirse over rouwarbeid, om “verlies te kunnen overleven”. Dit heeft niets te maken met vergeten of loslaten, maar “anders leren vasthouden”. Verdriet is normaal, ook als de pijn van verdriet tot uiting komt in fysieke pijn, extreme vermoeidheid, boosheid, schuldgevoelens en schaamte. “Al deze ervaringen zijn normaal gedrag van normale mensen die in staat zijn om lief te hebben.” Keirse is dan ook kritisch op het gebruik van antidepressiva bij het omgaan met verlies.
Je kunt ontzettend veel betekenen voor mensen met verdriet, legt hij uit en noemt ook voorbeelden om te voorkomen dat mensen “van de rouw in de kou” terechtkomen. Zeker bij kinderen wil je “deuren naar de toekomst openen.” Daarvoor reikt hij een viertal sleutels aan. Op de eerste plaats “luisteren”. Het ergste is dat je iemand in eenzaamheid laat afrekenen met zijn of haar verdriet.” Ten tweede dat je altijd correcte informatie geeft. “Kinderen hebben er altijd recht op te weten hoe het zit.” Ook moet je hen altijd met warmte en genegenheid omringen. Een vierde aanbeveling die hij meegeeft is het faciliteren dat herinneringen levend kunnen worden bewaard. Manu: “Deze sleutels werken ook voor volwassenen, wij zijn immers grote kinderen.”
Op de eerste plaats “luisteren”. Het ergste is dat je iemand in eenzaamheid laat afrekenen met zijn of haar verdriet.”
In zijn lezing verwijst Keirse een aantal keer naar zijn boek ‘Helpen bij verlies en verdriet’, een uitgave die al voor de veertiende keer in herdruk is en in verschillende talen is verschenen. Zo stipt hij aan hoe je beter kunt leren luisteren. Bijvoorbeeld: “kom niet binnen met de vraag ‘hoe gaat het?’, maar stel de oprechte vraag ‘hoe ben je de laatste dagen doorgekomen?’ Zo noemt Keirse ook voorbeelden van wat je kunt schrijven en doen voor mensen.
Aan het eind merkt Manu Keirse op dat hij tot dan toe met geen woord gesproken heeft over God. Toch wordt zijn boek door veel gelovigen gewaardeerd. “God heeft geen andere handen, ogen en oren dan die van ons, om mensen nabij te zijn.”
De lezing was op initiatief van de Bernardusparochie, Gemeente Halderberge en Ontmoetingshuis ’t Stoofje. In 2018 nodigde het Sint Franciscuscentrum Keirse uit voor een avond over helpen bij verlies en verdriet. Het verslag van die avond is hier terug te lezen. Ook de lezing in Oudenbosch genoot grote belangstelling van mensen die persoonlijk, pastoraal en professioneel met met het onderwerp te maken hebben.
- Vanaf minuut 28.50 viel helaas de belangrijkste microfoon weg. Vanaf de helft van de opname is de lezing helaas minder goed te verstaan.
